Œ ˆ Š ˆ ƒ ˆŠˆ Š - ˆ Š ˆ ˆŒ ˆŸ Œ ˆ œ Œ Š Œ Š Œ.. ÖÎ ² μ, Œ.. ˆ Í ±,. ˆ. Œ ϱμ,.. μ μ,.. ³ ²Õ±

Transcript

1 ˆ ˆŠ Œ ˆ ˆ Œ ƒ Ÿ Œ ˆ Š ˆ ƒ ˆŠˆ Š - ˆ Š ˆ ˆŒ ˆŸ Œ ˆ œ Œ Š Œ Š Œ.. ÖÎ ² μ, Œ.. ˆ Í ±,. ˆ. Œ ϱμ,.. μ μ,.. ³ ²Õ± ˆ É ÉÊÉ Ö μ Ë ± ³. ƒ. ˆ. Ê ± ±μ μ μé ² Ö, μ μ ±, μ Ö ˆ 451 Œ ˆ Š ˆ ƒ ˆŠˆ Š - ˆ Š ˆŠ ˆ Šˆ Š ˆ Ÿ 453 ˆ ³ μ Î ÒÌ ³ μ Êα. Õ³ μëμ Ò Ô± Ò 454 ±μéμ Ò μ É Ì μé μ μ μ ²ÊÎ Ö É Í Ö μ Ö Êα μ É Î ±μ μ ² É 457 μ³μð μ ±Í μ μ μ É ± 463 ˆ ³ μ ÉÒ Êα μ É Î ± ³ ³ Éμ ³ ˆ ³ μ Î ÒÌ ³ μ Êα 466 μ³μð ± ³ Ò-μ ±Ê Ò 467 Œ μ μéμî Î Ö ± ³ -μ ±Ê μ ±Í μ Ö μ É ±, μé ÕÐ Ö É μ ±μ³ 468 μ 472 ˆ É Ë μ³ É Ö μ É ± μ Î μ μ μë ²Ö Êα 475 μμ μ μé Ò³ ³ Ò³ Ï ³ 478 Ò ± 484 ˆ Œ ˆ œ ƒ ˆŸ ˆ Ÿ ˆ Š 486 ±Éμ 486 É ±-± ³ 490 Ò μ±μî ÉμÉ Ö É ±-± ³ (RF Streak Camera) 496 ˆ Š ˆ 497

2 ˆ ˆŠ Œ ˆ ˆ Œ ƒ Ÿ Œ ˆ Š ˆ ƒ ˆŠˆ Š - ˆ Š ˆ ˆŒ ˆŸ Œ ˆ œ Œ Š Œ Š Œ.. ÖÎ ² μ, Œ.. ˆ Í ±,. ˆ. Œ ϱμ,.. μ μ,.. ³ ²Õ± ˆ É ÉÊÉ Ö μ Ë ± ³. ƒ. ˆ. Ê ± ±μ μ μé ² Ö, μ μ ±, μ Ö É Î ± μ É ± Ï μ±μ μ²ó ÊÕÉ Ö Ô± ³ É Ì μ Ë ± ² ³Ò, ²Ö ³ ³ É μ Ô² ±É μ ÒÌ μ É μ ÒÌ Êαμ Ê ±μ É ²ÖÌ. ÔÉμ³ Î ÉÊÕ ³ ÖÕÉ Ö μ²μ Î ± É Î Ò μ Ìμ Ò, ÎÉμ μ ÑÖ Ö É Ö μ ³ ±μéμ ÒÌ μ É ÊÎ ³ÒÌ μ Ñ ±Éμ, ³μÉ Ö Éμ, ÎÉμ ÔÉ ²Ò Ë ± μ Ï μ Í Ë Î Ò É ÊÕÉ ³ Ö Í ² μ ÒÌ ³ Éμ ±. μ ³μ μ ÉÓ É μ μ μ Ð Ö ÊÎ ÒÌ, Ï - ÕÐ Ì Ìμ μ ² ³Ò ² Î ÒÌ μ ² ÉÖÌ Ê±, μ μ É Ê É ²μ μé μ μ³ê μ ³ Ê - Ö³ μ³μ É ÔÉ μ ² ³Ò μ μ² ÉÓ. Éμ μ μ μ Ì ±É μ ²Ö ˆŸ ³. ƒ. ˆ. Ê ±, É μ μ μ ³ μ ± ³ μé ³ μ ² É Ô² ±É μ - μ É μ ÒÌ ±μ²² - μ Ê ²Ö ³μ μ É ³μÖ μ μ É.. 1 μ μ μ É Î ± Ì μ É ± É Í μ ÒÌ ³ É μ Êα Í ±² Î ± Ì Ê ±μ É ²ÖÌ Ô² ±É μ μ μ É μ μ. ³μÉ Ò ² ÏÓ É ³ Éμ ±, ±μéμ Ò É ² Ò³ É Ê³ É ³ ±μ²² Ì ±μ É ²Ó- ÒÌ ±μ²óí Ì μ ² μ μ±μ² Ö ±μéμ ÒÌ ÊÉ ÊÕ Ô± ²Ê É Í Õ Ê É μ ± ²μ μ É ÉÓ.. 2 μ Ò μ É ±, μ²ó Ê ³Ò Ô± ³ É Ì μ Ê ² ³Ò ³μÐ Ò³ Ô² ±É μ Ò³ Êαμ³. Optical diagnostics are widely used both at experiments of plasma physics and for measurements of parameters of electron/positron beams in accelerators. The approaches, applied for that, often have the same methodological basement which is explained by similarity of properties of the studied phenomena. Nevertheless, these branches of physics are very speciˇc and demand a special diagnostics. Possibility of closed contacts and cooperation between scientists solving similar problems at different areas of physics promotes to overcome these problems. It is especially typical for BINP SB RAS known by pioneering works at electronäpositron colliders and nuclear fusion. The ˇrst part of the article contains a review of optical diagnostics that are recognized tools at colliders and storage rings. The second part describes the diagnostics that are used at the experiments of plasma heating by high-current electron beam. PACS: a; Ep ˆ ˆŸ ³. ƒ. ˆ. Ê ± Ö ²Ö É Ö μ ³ ² μ μ ±μ ³ μ μ ʱ μ ² É Ô² ±É μ - μ É μ ÒÌ ±μ²² μ ² μ μ μ ² ³ ³ Ê ²Ö ³μ μ É ³μÖ μ μ É ( ). μ É ² ³

3 452 Ÿ.. ˆ. Ò³ ±Éμ μ³ ˆ É ÉÊÉ ± ³ ±μ³ ƒ. ˆ. Ê ± μ³ Ò² ²μ Ò ² μ Ò É Î ÒÌ ÊÎ±μ ²Ö ² μ μ Ë ± Ò μ± Ì Ô μé± ÒÉÒÌ ²μ ÊÏ ± ²Ö Ô± ³ Éμ μ ² É. É Î ± μ É ± Ï μ±μ μ²ó ÊÕÉ Ö Ô± ³ É Ì μ Ë - ± ² ³Ò ²Ö ³ ³ É μ Ô² ±É μ ÒÌ μ É μ ÒÌ Êαμ Ê ±μ É ²ÖÌ. ÔÉμ³ Î ÉÊÕ ³ ÖÕÉ Ö μ²μ Î ± É Î- Ò μ Ìμ Ò, ÎÉμ μ ÑÖ Ö É Ö μ ³ ±μéμ ÒÌ μ É ÊÎ ³ÒÌ μ Ñ ±Éμ Ö ÔÉ ³ μ ³ É μ ± ³ Éμ ³ ³ Ö Ì ³ É μ. μ ²ÖÕÐ ³ μ²óï É Ô± ³ Éμ μ Ö É ²Ó Ò³ μ É μ³ μ É ± Ö ²Ö É Ö ±μ É ±É μ ÉÓ. Š ± ²ÊÎ ² μ Ö ³μ- É Ö ²Ó μéμî μ μ ²ÖÉ É ±μ μ Ô² ±É μ μ μ Êα ( ) ² - ³μ, É ± ²ÊÎ ³ Ö ³ É μ Ô² ±É μ μ μ Êα ±μ²óí μ³ Ê ±μ É ² (±μ²² ) ²Õ μ Ë Î ± ±μ É ±É μ Ñ ±Éμ³ ² μ Ö ² μ ± É μ μ É, ² μ Ê ÎÉμ É μ É Î ± É Ê³ É. μ- ÔÉμ³Ê μ² É É μ, ÎÉμ ²Ö ² μ Ö ² ³Ò μ²ó Ê É Ö μ - É μ ²ÊÎ ² μ Ö ²ÊÎ Ö ² Ô² ±É μ Ì ² ³Ò, ²Ö ³ ³ É μ Êα ±μ²óí ÒÌ Ê ±μ É ²ÖÌ Ô² ±É μ μ μ- É μ μ Ï μ±μ ³ Ö É Ö É Í Ö Ì μé μ μ μ ²ÊÎ Ö ( ˆ). μ μ Ì ²ÊÎ ÖÌ Î ÉÊÕ Ê É Ö μ μ ÉÓ ³ Ö μ É Î ±μ μ ² É ±É, ÎÉμ μ Ê ²μ ² É ³ ±É Î ± É Î ÒÌ É ±Éμ μ ²ÊÎ Ö μ É Î ± Ì Ô² ³ Éμ. μ Ò³ ³ É ³ ² ³Ò Ö ²ÖÕÉ Ö É ³ ÉÊ ²μÉ μ ÉÓ. ²μ Î Ò ² Î Ò ²Ö Ô² ±É μ μ μ Êα Ê ±μ É ² Å Éμ± (Î ²μ Î É Í Î ), Ô É Î ± Ê ²μ μ μ. Ó³ μ Ì ±É - É ±μ μ μ Ì μ Ñ ±Éμ Ö ²Ö É Ö ³Ö. ÔÉμ³, μ ±μ, μ³ ³μ ³ É μ μ μ μ Î É ËÊ ±Í ² Ö, μ μ Ì ²ÊÎ ÖÌ μ Ò- ³μ ËÊ ±Í ƒ Ê, Î É ²Ó Ò É É ²Ö É Ëμ ³ Í Ö μ Éμ Î É, ÎÉμ Ìμ É Ö ² ³ ± 3 σ. μ μ Ô μ μ ² ³Ò, Éμ, μ É Ö ³ μ Ì μ É Ì ËÊ ±Í ² - Ö Ô² ±É μ μ, ³ ÕÐ Ì ²μÉ μ ÉÓ Ê μ ( ) n e, n e Å ÖÖ ²μÉ μ ÉÓ Ô² ±É μ μ ² ³Ò. ²ÊÎ Ô² ±É μ - μ É μ μ μ ±μ²- ² Ì μ Éμ Ö Î ÉÓ Êα μé Î É ³Ö Î É Í ±μ- É ² Ëμ μ ÊÕ Ê ±Ê É ±Éμ. Î ² Ò ³ É Ò Ö ²ÖÕÉ Ö Ï ³ Ì ±É É ± ³ μ ³ ÒÌ Ê É μ μ±, μôéμ³ê ²Ö Ò μ μ É ³ ²Ó μ μ μ ÉμÖ Ö ËÊ ±Í μ μ Ö Ê ±μ É ²Ö ² É ²Ó μ ³ ÉÓ μ- Éμ μ É ² μ ² Î É Í Êα, Î ³ Éμ²Ó±μ Í É ²Ó μ Î É, μ Ì μ É Ì. Ë ± Ê ±μ É ² ³ ² Ö É ± ÊÎ Õ ² Ö Î É Í Êα ² μ μ μ μ Ò É ÒÌ Ê Éμ Î μ É, É ± Ì ± ± ÔËË ±Éμ É Î, ² μ ³ ± Êαμ, ± Ê μ²ó ÒÌ Ê Éμ Î μ É É.. ²Ö ÔÉμ μ μ Ìμ ³μ μ Î ÉÓ μμ μ μé μ -

4 Œ ˆ Š ˆ ƒ ˆŠˆ Š - ˆ Š 453 ³ ³ ± μë ²Ö Êα μ μ ³ μ ³ ³ μ²μ Ö μ Í É ÉÖ É μéö Öɱμ, Éμ μé ÉÒ ÖÎ μ μ μéμ. ² μ ÖÌ μ ³μ É Õ ² ³μ Î É ²Ó Ò É É ²Ö É ÒÖ ³ Ì ³ ² ³Õ μ ±μ μ ±μ²², μö ²ÖÕÐ - μ Ö, Î É μ É, ± μë ² ²μÉ μ É ³ ³ μ² ³ ²² ³ É ³ ³ ±μ²ó±μ Öɱμ μ ±Ê, ÎÉμ ³ μ μ ³ ÓÏ Ì ±É μ μ ³ ² ³Ò, ² É ²Ó μ É ±Í ³ ² ³Ò ²μ Êϱ. Š μ³ ÒÏ Î ² μ μ μ μ Ñ ±É ² μ Ö μ É ²μÌ Ö μ μ μ ³μ ÉÓ ³ μ Ì ² Ê ³ÒÌ Ö ², ÎÉμ μ μ μ É Î μ ²Ö Ö±μ μ μ Ê Éμ Î μ É. Éμ É ²Ö É μ²ó μ ÉÓ ³ μ μ± ²Ó Ò μ É ±, ÎÉμ Ò É μ ÉÓ Õ μéö μ ÉÓ μ ÒÉ Ö μ É - É ³ μ É ÉμÎ Ò³ Ï ³. ³μÉ Ö μ Ð ³ Éμ μ²μ Î ± μ μ Ò Ê μ É ±, ³ Ö- ³ÒÌ ² μ ÖÌ μ Ë ± ² ³Ò Ë ± Ê ±μ É ², ÔÉ - ²Ò Ë ±, ʳ É Ö, μ Ï μ Í Ë Î Ò, Ì ÊÎ É - Ê É ³ Ö Í ² μ ÒÌ ³ Éμ ±, μôéμ³ê É ÉÓÖ É ². ±μ μ Ìμ ³μ μé³ É ÉÓ, ÎÉμ μ ³μ μ ÉÓ É μ μ μ Ð - Ö Ë ±μ, Ï ÕÐ Ì Ìμ μ ² ³Ò ² Î ÒÌ μ ² ÉÖÌ Ê±, μ μ É Ê É ²μ μé μ μ³ê μ ³ Ê Ö³ μ³μ É ÔÉ μ ² ³Ò μ μ² ÉÓ. 1. Œ ˆ Š ˆ ƒ ˆŠˆ Š - ˆ Š ˆŠ ˆ Šˆ Š ˆ Ÿ Š ± É μ, ³ μ 90 % Ëμ ³ Í μ μ± Ê ÕÐ ³ ³ Î ²μ ± μ²êî É μ³μð Ö. ÔÉμ³ ³Ò ² ³ Éμ Ò μ É ± ÊÎ- ±μ Í ±² Î ± Ì Ê ±μ É ²ÖÌ Ô² ±É μ μ μ É μ μ ³μ ÊÉ ÒÉÓ Ò μ É Î ± ³. ²Ö Éμ μ ÎÉμ Ò Ê ÉÓ ± Ê ³ Éμ ±, μ ±μéμ ÒÌ μ É ÎÓ É ÉÓ, μ ² ³ ± ± μ É Î ± É μ É ±, ±μéμ ÒÌ μ μ ÊÕ μ²ó ÕÉ μ μ Ò μ É μ Ö μ Ö, É Î Ò ²Ö ËμÉμ Ë, ² μ ± ± ³ -Éμ μ μ ³ μ μ É Ö É Í Ö Ô² ±É μ³ É μ μ - ²ÊÎ Ö μ É Î ±μ μ ² É ±É, ² μ μ²ó ÊÕÉ Ö μ² μ Ò μ É É. μ Í ±² Î ± ³ Ê ±μ É ²Ö³ ÔÉμ³ μ ʳ ÕÉ Ö Ô² ±É μ - μ É μ Ò ±μ²² Ò ÉμÎ ± Ì μé μ μ μ ²ÊÎ Ö. ²Ó - Ï ³ ( ±μéμ Ò³ ±²ÕÎ Ö³ ) ÎÓ μ É μ μ É ± É Í μ ÒÌ Î ³ É μ Êα, ± μ³ Éμ μ, É ³ Í ±² Î ± μ²óï - É ²ÊÎ Ê É μ Ê ± ÉÓ Ö. É ±ÊÐ Ô± ²Ê É Í Ê ±μ É ²Ö μ É Î ± Ö μ É ± μ², ± ± ²μ, μ É ²ÖÉÓ Ëμ ³ Í Õ μ μ Î ÒÌ σ x,y μ μ²ó μ³ σ z

5 454 Ÿ.. ˆ. ³ Ì Êαμ ; μ Í μ ²Ó μ Å μ ³ Êα ; ² Éμ± Êα μ Î ³; Î ÉμÉ Ì ±μ² Êα ; Ô É Î ±μ³ μ Êα ; μ²õé μ³ Î Éμ± Êα É.., ³μ É μé Ë É Ë ±, μé É É μ μ μ É ±Ê, μ μ μ²ó μ É ² Ê ±μ É ²Ö. ² ³ É Ò, Î ² Ò ± ± μ Í μ ²Ó Ò, ³μ ÊÉ ÒÉÓ μ²êî Ò μ³μð μ É Î ± Ì É μ É ± [1], Éμ Ò μ ³ μ³ É Î ± Ì ³ μ Êα μ ÊÐ É ³μ ² ÏÓ μ³μðóõ μ ² - ÒÌ ÒÏ μ É Î ± Ì ³ Éμ μ, ²μ Î μ μôéμ³ê μ μéμî ÉÓ Ö ³ μ ÔÉμ³ Ì μ²ó μ. μ μ μ μ ÉÓÕ Ô² ±É μ - μ É μ ÒÌ Í - ±² Î ± Ì ³ Ï Ö ²Ö É Ö ³ μ É Î ±μ μ É ± Êα - Ì μé μ μ μ ²ÊÎ Ö Î É Í, Î ³ μ μ μ μ μ³ μ Î ²μ ³ Éμ μ ³ Ö σ x,y,z [2], ²μ ÒÌ ² μ ÒÌ Öɱ Ì Ê ±μ É - ² μ ³Ê ³ Ê. ŒÒ μ É μ ³ Ö ² ÏÓ É Ì, ±μéμ Ò É ² Ò³ É Ê³ É ³ ±μ²² Ì ±μ É ²Ó ÒÌ ±μ²óí Ì μ ² μ μ±μ- ² Ö ±μéμ ÒÌ ÊÉ ÊÕ Ô± ²Ê É Í Õ Ê É μ ± É ÉÓ É ± ²μ μ, ± ±, ³, ± -Ô² ±É μ μ ˆ ³ μ Î ÒÌ ³ μ Êα. Õ³ μëμ Ò Ô± Ò. É Ê É μ É Ö ²ÖÕÉ Ö μ² μ ÉÒ³ μ ÉÊ Ò³ É μ³ ²Õ - Ö ³ É ³ Êα ³ ÖÕÉ Ö μ²õé μ Ì Ì Ê ±μ É - ² Ö ÒÌ Î É Í. Í ±² Î ± Ì Ê ±μ É ²ÖÌ ²Õ³ μëμ Ò Ô± Ò (uorescent screens ² beam ags) μ²ó ÊÕÉ Ö ³ÊÐ É μ ²Ö ³Ò- ± Ö μ μ μ μ μé Êα, É.. ÔÉμ μ É ± μ ³μ μ - É ÉÓ μ ³ Ï Ò Ô± ²Ê É Í Õ. μ É Ï ²Õ³ μëμ Ò Ô± É ²Ö É μ μ ² É Ê Ò³ ²μ ³ ²Õ³ μëμ Å - Ð É, ²ÊÎ ÕÐ μ ËμÉμ Ò ³μ μ É μ μ É ³ ÕÐ μ ²ÊÎ Ö, Ï ³ ²ÊÎ Å Ô² ±É μ μ μ ² μ É μ μ μ Êα. ± Ò Ï μ±μ ³ ÖÕÉ Ö É ± ²Ö É Í μéμ ÒÌ μ ÒÌ Êαμ [3]. Œ Ì ³Ò ²ÊÎ Ö ³μ² ±Ê²Ö μ³ Ê μ ÒÌ ²Õ³ μëμ Ì - ² Î Ò ²Ö Ì Ì Ìμ μïμ ÒÖ Ò [4]. ± μ É Ö ±Êʳ ÊÕ ± ³ Ê Ê ±μ É ²Ö μ³μð É Í μ μ Ê ²Ö ³μ μ μ. μ ² ³Ö μ²óï É ±μ É Ê±Í μ²ó Ê É Ö ³ É Î ± μ (. 1), μ Éμ É μ³ ±μéμ μ μ Ö ²Ö É Ö μ É μ ÉÓ: ³Ö Ö Ô± ± ³ Ê μ É ²Ö É 1Ä2. μ² μ Ê²Ö Ò³ μ μ μ³ μ³ Ð Ö Ô± ±Êʳ ÊÕ ± ³ Ê Ê ±μ É ²Ö Ö ²Ö É Ö É ± Ò ³ Ö ±μ É Ê±Í Ö in air. ÔÉμ³ Ô± - É Ö ± ³ Ê ³ É Éμ ±μ É μ É Ê ±μ ÕÐ É ² Ê- É Ò μ±μ ±Êʳ μ μ ²ÓËμ, Î ³ ³ Ô± μ²μ ɳμ Ë. Šμ É Ê±Í Ö Ê μ É ³, ÎÉμ μ μ²ö É ² ±μ μ ÊÐ É ²ÖÉÓ ³ Ê Ô± μ μé± ÉÓ Ö μé Ò μ±μ ±Êʳ ÒÌ μ É Î ± Ì μ±μ, μ ±μ μ É É μ Ï μ É ± É Ö - Ö Ö Êα É ± É Ê ±. ³, Ô² ±É μ Ò Ô 200 ŒÔ, μï Ï Î 0,5 ³³ -

6 Œ ˆ Š ˆ ƒ ˆŠˆ Š - ˆ Š Ì ³ É Î ±μ Ê É μ É μ ²Õ³ μëμ μ μ Ô± [5] ÕÐ É ², ÕÉ Ö Ê μ² θ s = [ ( )] 13,6 ŒÔ x x Z 1+0,0038 ln 10 ³, βcp X 0 X 0 β = v/c Å ²ÖÉ É ± Ë ±Éμ, p Å ŒÔ /c, Z =1 ²Ö Ô² ±É μ μ, x =0,5 ³³ X 0 24,5 ³³ Å Í μ Ö ² ²Ö ÕÐ É ². ²Ö Ì ±É μ μ ³ Ô± μ±μ²μ 30 ³³ Ö Ò Ò É Ê ² Î Êα 0,15 ³³. ËË ±É ³ - Ö Ö ³μ μ ÎÓ Ô - ÖÌ Î É Í μ Ô² ±É μ - μ²óé. Š ± ²μ, Ô± μ² É- Ö μ Ê ²μ³ 45 ± É ±Éμ ÊÎ- ±. É, ÊÐ Ò ²Õ³ μëμ- μ³, É Ê É Ö -± ³ μ (. 2). μ²êî μ μ μ μ²ö É μ ² ÉÓ μ Î Ò ³ Ò ±μμ ÉÒ Êα ÉμÎ- μ ÉÓÕ ³ ÏÉ ÖÉ±μ ³ ± μ³ - É μ, ³μ É μé É Ô±.. 2. ˆ μ Êα Ê ±μ - É ² ESRF ²Õ³ μëμ μ³ Ô± Al 2O 3:Cr [5]

7 456 Ÿ.. ˆ. ³Ò³ μ É Ò³ ³ É ² ³, μ²ó Ê ³Ò³ ²Ö μéμ ² - Ö ²Õ³ μëμ ÒÌ Ô± μ, Ö ²ÖÕÉ Ö ² ÊÕÐ. 1. μ μï±μ Ò ²Õ³ μëμ Ò (phosphors). Õ³ μëμ Ò Ô± μé - ² É Ö ÊÉ ³ Ö ²Õ³ Í É μ μ μ μï± ³ É ²² Î ±ÊÕ μ - ²μ ±Ê. Ï É ±μ μ ²Õ³ μëμ μ Î É Ö ³ ³ μ³ (2Ä3 ³±³), μ ±μ - ³ μ μ± É μ μ Ö Ö Ð É μ ÒÎ μ μ É ²Ö É ±μ²ó±μ ÖÉ±μ ³ ± μ³ É μ. ³Ö Ò Î Ö É ± Ì ²Õ- ³ μëμ μ μ É ²Ö É, ± ± ²μ, ±μ²ó±μ ³ ²² ±Ê. μ Ìμ ³μ μé³ É ÉÓ, μ ±μ, ÎÉμ μ μï±μ Ò ²Õ³ μëμ J9758 Hamamtsu ³ É ³Ö Ò Î Ö 500! μ É ²Õ³ μëμ ÒÌ μ μï±μ Ó³ μμ, É ² É ² ² ÏÓ ³ ² Ö μ²ö Ð É, μ²ó Ê ³ÒÌ ÉμÖÐ ³Ö. ² Í 1. μ É μ É ±μéμ ÒÌ ²Õ³ μëμ μ Õ³ μëμ É ² É ²Ó μ ÉÓ ²ÊÎ Ö Î Ö, ³± 1. ZnS ² Ò Gd 2O 2S:Tb ² Ò (ZnS, CdS):Ag ² Ò Y 2O 2S:Tb Gd 2O 2S:Eu Š Ò Éμ ÒÌμ ²Õ³ μëμ μ, Î ² ÒÌ É ². 1, ³μ É μé ²μÉ μ- É Éμ± Êα Ô² ±É μ μ Ô 354 ŒÔ [6]

8 Œ ˆ Š ˆ ƒ ˆŠˆ Š - ˆ Š 457 Õ³ μëμ Ò ²ÊÎ ÕÉ Ï μ±μ μ ² É ±É, μôéμ³ê É ². 1 ʱ ² ÏÓ Í É Î Ö, μ ³ ³Ò Î ²μ Î ± ³ ² μ³. 2. Š É ²² Î ± ²Õ³ μëμ Ò (crystals). μ² μ É - Ò³ μ ² ³Ö É ² ÉÉ - ²Õ³ Ò É, ² μ Ò Í - ³ (YAG:Ce). Ò² μ Ê²Ö ± É ²² Ê (Al 2 O 3 :Cr). μ²ð ± É ²² μ ²Ö É μ μ É É μ Ï ÎÊ É É ²Ó μ ÉÓ μ É ±. Î μ, ÔÉ ² Î Ò μ É μ μ μ Í μ ²Ó Ò Ê Ê Ê, μôéμ³ê Ò μ μ μ ³ É Ô± ² ÖÕÉ É μ Ö, ÑÖ ²Ö- ³Ò ± μ É ±. ²Ö ± É ²²μ YAG:Ce μ É ÊÉμ μ É É μ Ï 10 ³±³. ³Ö Ò Î Ö ± É ²²μ ² É μ μ- É μ ±Ê Ä Í ³ ± μ ±Ê. 3. μ² ³ Ò ²Õ³ μëμ Ò. Õ³ μëμ Ò Ô± Ò, μéμ ² Ò μ Î ± Ì μ² ³ ÒÌ ³ É ²μ, μ ² ÕÉ Ò μ± ³ Éμ ÒÌμ μ³ ³ ³ ²ÊÎ Ö Öɱ Ä μé μ ±Ê, μ ±μ Ì μ²ó μ μ Î μ ±μ Í μ μ Éμ ±μ ÉÓÕ. μ Ò³ Ì ±É É ± ³ ²Õ³ μëμ μ Ö ²ÖÕÉ Ö Éμ ÒÌμ, ³ - Ö ³Ò ËμÉμ / ³ 2 /ŒÔ, ² μ ÉÓ, É.. μ μ Í μ ²Ó μ ÉÓ Éμ Ò- Ìμ ²μÉ μ É ÕÐ μ μéμ± Î É Í. Ò É ²Õ³ μëμ μ ² ²μÉÓ μ ²μÉ μ É Êαμ Î É Í/ ³ 2 [4],, ÔÉ Ò μé μ ÖÉ Ö ± Ô² ±É μ ³ Ô ±μ²ó±μ ± ²μÔ² ±É μ μ²óé. ˆ ³ Ö, μ- Ò ²Ö μ ² É ²ÖÉ É ± Ì Ô [6], ÕÉ Î Ö ³ e / ³ 2 (. 3, 4), ÎÉμ μ² μ É ÉμÎ μ μ²óï É ±É Î ± ÒÌ ²ÊÎ. μ μ μ Ö ÎÊ É É ²Ó μ ÉÓ ²Õ³ μëμ μ μ É ²Ö É - ² É ²Ó μ 10 7 Î É Í/ ³ 2. Î μ, ²Õ³ μëμ Ò Ô± Ò μé μ ÖÉ Ö ± ÊÏ ÕÐ ³Ê Ê - μ É ±, ÔÉμ³ μ Éμ É Ì μ μ μ μ É Éμ±. Š μ³ Éμ μ, ²Ó μ μ É ³μ μ É É μ Ï ± ± ²Ö μ μï±μ ÒÌ ²Õ³ μëμ- μ, É ± ²Ö ± É ²²μ ²ÊÎÏ 10 ³±³. ²Ö ³ Ö μ Î μ μ μë ²Ö Êα Ò μ± ³ μ É É Ò³ Ï ³ Ê É μ ± Ì ³ ²Ò³ (³ 10 ³ ) Ô³ ÉÉ μ³ ÊÎ±μ ³ ÖÕÉ Ö Ô± Ò, μ μ - Ò É Í μ É Î ±μ μ Ìμ μ μ ²ÊÎ Ö [7] (optical transition radiation, OTR), ³μÉ Ö Éμ, ÎÉμ Éμ ÒÌμ ÔÉμ μ ÔËË ±É 2Ä3 μ- Ö ± Ê ÉÊ É Éμ ÒÌμ Ê ²Õ³ μëμ μ. ÒÖ ²μ Ó, μ ±μ [8], ÎÉμ - É Ê ³Ò μ³μðóõ R μë ² ÊÎ±μ ± ÕÉ Ö - ±μ É ÒÌ ÔËË ±Éμ ³ ÏÉ Ì ±μ²ó±μ ³ ± μ³ É μ, É.. ³ÒÌ ² μ μ² Ò É. ² É ÔÉμ μ É ± μ ³μ μ É μ²ó μ Ö ²Õ³ - μëμ μ ²Ö Éμ ± Ì Ô± ³ Éμ, μ μ μ ²Ö μ É ± ÊÎ±μ ² ÒÌ Ê ±μ É ²ÖÌ, μ Ó μ μ ±μéμ Ò μ É Ì μé μ μ μ ²ÊÎ Ö. ³ ˆ ²Ö μ É ± Êαμ Ê ±μ É ²ÖÌ Ô² ±É μ μ μ É μ μ ³ É - ÕÕ μ ÉÊÕ Éμ Õ [9, 10]. μ μ²ó μ ² É μ μ μ ²ÖÕ- Ð μ μ²óï É μ É Î ± Ì μ É ± Ô² ±É μ - μ É μ ÒÌ Ê ±μ -

9 458 Ÿ.. ˆ.. 4. a) Éμ ÒÌμ ²Õ³ μëμ (ZnS, CdS):Ag ± É ²² YAG:Ce Éμ²Ð μ 0,5 ³³ μ μ É ³ Êα Ô² ±É μ μ ² Î μ ²μÉ μ É ÒÌ Ô ÖÌ. ) Éμ ÒÌμ ²Õ³ μëμ (ZnS, CdS):Ag ±μ²ó± Ì ± É ²²μ Ô Ô² ±É μ μ E = 354 ŒÔ É ²ÖÌ. Ì ±μ Ë Í ÖÌ DIPAC (Beam Diagnostics and Instrumentation for Particle Accelerators) É ² Ò ³ μ μî ² Ò μ±² Ò μ ÔÉμ É - ³ É ± [2]. Œ Éμ Ò μ É ± Êαμ, μ μ Ò μ²ó μ ˆ, μ μ² ÕÉ Ê Ï μ ÉÓ Ö. Ö LHC μ μ²ö É ³ ÖÉÓ ²Ö μ É Î ± Ì Í ² ˆ μéμ μ [11]. μ É ˆ Ìμ μïμ Ê-

10 Œ ˆ Š ˆ ƒ ˆŠˆ Š - ˆ Š 459 Î Ò μ Ò ³ μ μî ² ÒÌ Ê ² ± Í ÖÌ, ±Ê Ì ² ±Í, ÊÎ ± Ì ³μ μ Ë ÖÌ [12Ä14]. μ Ò μ μ μ É ˆ μ ÉμÖÉ ² ÊÕÐ ³: ³ É Ò ²ÊÎ Ö ( É μ ÉÓ, μ²ö Í Ö, Ìμ ³μ ÉÓ) ÉμÎ μ Î ÉÒ ÕÉ Ö; ²ÊÎ μ²ö μ μ; ³ ² Ö ( 1/γ) Ê ²μ Ö Ìμ ³μ ÉÓ É ± ²Ó μ ²μ ±μ É ; Ï μ± ±É ²Ó Ò μ, μé Ê ³ ²² ³ É μ ÒÌ ² μ² μ ɱμ μ É μ ±μ μ ²ÊÎ Ö; ²ÊÎ ³ É μ Î ±ÊÕ ³ ÊÕ É Ê±ÉÊ Ê, ² É ²Ó μ ÉÓ μ - μ μ ³ Ê²Ó Ò μ±μ ÉμÎ μ ÉÓÕ μ ²Ö É Ö ² μ ²ÊÎ ÕÐ μ Êα. Ê ÊÉ Ò ² ÏÓ Ëμ ³Ê²Ò μí ±, ÊÐ É Ò ²Ö - ³ÒÌ μ³ μ μ μ É Î ± Ì ³ Éμ μ. μ μé μ ÖÉ Ö Éμ²Ó±μ ± ˆ, Ê ± ³μ³Ê μ μ μé ÒÌ ³ Éμ, ³ É Ö Î É μ- ²Ö Í Ö ˆ, É ± ± ± μ Ò ³ÒÌ μ É ± Ì ÔÉμ μ É μ ²ÊÎ Ö μ²ó μ ²μ Ó. ² Ò μí ± Ò ²Ö ÊÌ μ É Î ± Ì μ Éμ Ò μ ˆ Ô² ±É μ - μ É μ μ³ ±μ²² -4Œ [15], - μé ÕÐ ³ μ Ô 1,1Ä4 ƒô. Ê Ò ± Ò É ±Éμ Êα ÔÉ Ì Éμα Ì μ ÉÒ Ò R 1 =45,5 ³ R 2 =28³. ˆ ²ÊÎ ³ É 1 μ²ó Ê É Ö ²Ö μ Ö ³ μ É Î ±μ Î É ±- É, ³ É 2 É Ê É Ö ³Ö ±μ É μ ±μ ²ÊÎ, μï Ï ± μ Ó ² É ²Ó ÊÕ ²² ÊÕ Ëμ²Ó Ê.. 5 Ì ³ É Î ± μ μ Ê ²μ μ ² ˆ, Ê ± - ³μ ʲÓÉ ²ÖÉ É ±μ Î É Í, ÊÐ Ö μ ± Ê μ μ É ±Éμ. É ± ²Ó μ ²μ ±μ É ²ÊÎ μ μ μ³ μ μéμî μ É ² μ³ Ê ² dω 1/γ.. 5. ²μ μ ² ³μÐ μ É ˆ ʲÓÉ ²ÖÉ É ±μ μ Ô² ±É μ, - ÊÐ μ Ö μ μ± Ê μ É [12]

11 460 Ÿ.. ˆ.. 6. ƒ μ³ É Ö ²Õ Ö ˆ, Ê ± ³μ μ Ô² ±É μ μ³ μ μ μé μ³ ³ É. 6 μ ² μ³ É Ö ²Õ Ö. ²Ö μí μ± ÊÐ É Ò³ Ö ²ÖÕÉ Ö ² ÊÕÐ ² Î Ò. Š É Î ± Ö ² μ² Ò λ c ˆ μ μ μé μ μ ³ É R 1 : λ c = R 1 /γ 3 5,59R 1 (³)/E(ƒÔ ) 191 A Ô E =1,1 ƒô, ÎÉμ μμé- É É Ê É Ô ËμÉμ μ 65 Ô. Éμ Î É, ÎÉμ μ É Î ± Ö Î ÉÓ ±É ˆ ÔÉμ μ ³ É ²Õ ÒÌ Ô ÖÌ, ±μéμ Ò Î É -4Œ, Ìμ É Ö μ ² É ² μ² λ λ c. μ² Ö ³μÐ μ ÉÓ Êα ˆ, - ²ÊÎ ³ Ö ² Ì Ê ² Δψ [12]:. 7. ³μ ÉÓ μ² μ ³μÐ μ É ˆ μ μ μé μ μ ³ É 2 μé Ô -4Œ P (± É) 14,079E4 (ƒô ) I(A) Δψ. R(³). 7 μ± ³μ ÉÓ μ² μ ³μÐ μ É ˆ, Ê ± ³μ ³ É 2, μé Ô -4Œ ²Ö Éμ± Êα 1 ³. É - É ²Ó μ É, Ò μ ²ÊÎ Ö ± ³ Ò ³ É Ö μ²ö ˆ μ ²μÐ É Ö μì² ³μ ²² μ Ëμ²Ó. Éμ μ ÉμÖÉ ²Ó É μ μ μ μ ÊÐ É μ Ô Ê ±μ É ²Ö E<1,8 ƒô.

12 Œ ˆ Š ˆ ƒ ˆŠˆ Š - ˆ Š 461 ±É ²Ó μ ² ³μÐ μ É ˆ ÍÊ É ² μ μ Ê ² [9] F σ (ω, ψ) = d 2 P dω dω = P 0γ [F σ (ω, ψ)+f π (ω, ψ)], ω c ( ) 3 ( ) 2 3 ω ( 1+γ 2 ψ 2) (( ) 2 K 2 ω (1+γ 2/3 2 ψ 2) 3/2), 2π 2ω c 2ω c ( ) 3 ( ) 2 3 ω F π (ω, ψ) = γ 2 ψ 2 ( 1+γ 2 ψ 2) (( ) ω (1+γ K1/3 2 2 ψ 2) 3/2). 2π 2ω c 2ω c ±É ²Ó Ò μéμ± ËμÉμ μ [12] N(λ)( 1 ³ 1 )=2, I(A)E(ƒÔ )η ( λ λ c ) Δλ λ, λ λ c 1, R Å ³,λ Å A, η(λ/λ c ) Å Ê ²Ó Ö ±É ²Ó Ö ËÊ ±Í Ö, μ ²ÖÕÐ Ö ±É ²Ó Ò Ì ±É É ± Ì μé μ μ μ ²ÊÎ Ö - ³μ É μé ³ É λ/λ c (. 8).. 8. ² ËμÉμ μ μ Ô ²Ö ˆ, Ê ± ³μ μ μ μ μé μ μ ³ É 2 Ô -4Œ E = 1852 ŒÔ ±É ²Ó Ò μéμ± ËμÉμ μ, Ê ± ³ÒÌ μ É Î ±μ³ μ [12]: Ṅ(λ)( 1 ³ 1 )=9, I(A) R Å ³,λ Å A, λ/λ c 1. ( ) 1/3 R Δλ λ λ,

13 462 Ÿ.. ˆ. ²Ö ËμÉμ μ ³μ μ ² É ±É ²Ó Ö ³μÐ μ ÉÓ ±É ²Ó Ò μéμ± ËμÉμ μ μ ² μ² Ò λ μé μ É ²Ó μ³ É ² ² μ² Δλ/λ Ò [12]: ( λ ) Δλ λ =48,6 I(a)E(ƒÔ ) 0,62 P λ ( É/³ ) =P Σ η. λ/λ c λ c λ(a) ŒμÐ μ ÉÓ ±É ²Ó Ò μéμ± ËμÉμ μ ³μ μ ² É ²Ö ³ É 1 Ô E =1,7 ƒô Ê ÊÉ Ò: P λ =1, É/³, N λ =1, ³ 1. ÔÉμ³ Î ²μ ËμÉμ μ ³μ μ ±É ˆ, ²ÊÎ ³ÒÌ μ μ² É Êα, μ: N λ =1, ³ μ± μ ² ËμÉμ μ μ 4000Ä10000 A, ²Ê- Î ³ÒÌ ³ É 1 Ô -4Œ E = 1852 ŒÔ Éμ± Êα I b =1³.. 9. ±É ²Ó μ ² ËμÉμ μ, ²ÊÎ ³ÒÌ ³ É 2 μ ² É ² μ² 4000Ä A, E = 1852 ŒÔ, I b =1³ ²μ Ö Ìμ ³μ ÉÓ ˆ É ± ²Ó μ ²μ ±μ É μ É Î ±μ³ - μ É μé Ô Ê ±μ É ²Ö μ ²Ö É Ö Ò ³ [9] 1 Ai(0) ( ωc ) ( ) 1/3 1/3 λ ψ rms =0, Ai. (0) ω ρ ²Ö ³ É 1 Ìμ ³μ ÉÓ ²ÊÎ Ö ² μ² Ò 5000 A 1,003 ³.

14 Œ ˆ Š ˆ ƒ ˆŠˆ Š - ˆ Š 463 Ë ±Í μ Ò ², μ ²ÖÕÐ μ É É μ Ï μ É ±, d min = λ/4πψ rms 40 ³±³ ²Ö ² Ò μ² Ò 5000 A. ±É Î ± μ ± μ Ë ±Í μ μ μ ² Ö μ Í μ³ μ ² μ É. ²Ö ³ μ Ì μ ³ ÒÌ Ê É μ μ± ³ μ Ë ±Í μ - Ò ² Ê É ² É μ Î ÉμÎ μ ÉÓ ³ Ö μ Î ÒÌ ³ μ Êα μ É Î ±μ³ μ. ³, ÉμÎ ± ˆ ESRF (ƒ μ ²Ó, Í Ö), μé ÕÐ ³ Ô 6 ƒô, É ± ²Ó Ò ³ Êα σ y =30³±³, Ë ±Í μ Ò ² ² μ² Ò 500 ³ μ É - ²Ö É 260 ³±³. ³Ò ²Ó Ò ³ d r (1/2)R 1 ψ 2 rms 100 ³±³ ²Ö ³ É 1 ² μ² Ò 5000 A. ² É ²Ó μ ÉÓ ³ Ê²Ó ˆ, ²ÊÎ μ μ μ ³ Ô² ±É μ μ³, Δt R/cγ 3 μ ÒÎ μ ÒÏ É ÉμÉ É ² μ ²Ö É Ö Í μ ³ Ö μ μ É ³ Ê Ô² ±É μ μ³ ²ÊÎ ³Ò³ ³ ËμÉμ ³ (. 10) [13] ƒ μ³ É Î ± Ö É É Í Ö ³ ³ ²Ó μ ² É ²Ó μ É ³ Ê²Ó ˆ ± ³ μ μ³, ²Ö Êαμ Î É Í σ z > 100 ³±³ ³ ² É ²Ó μ- É Òϱ ˆ μ μ²ö É Ìμ μï ÉμÎ μ ÉÓÕ μ ²ÖÉÓ ² Ê Î. Î Ó Ê μ Ö μ ³³ ²Ö Î É Ì ±É É ± ˆ ³μ É ÒÉÓ μ Ê [16] É Í Ö μ Ö Êα μ É Î ±μ μ ² É μ³μð μ ±Í μ μ μ É ±. Š ± ²μ, É, ÊÐ Ò ÊÎ±μ³ ÊΠɱ μ ÉÒ, μ ÒÎ μ μ²μ μ μ ÊÉ μ μ μé μ μ ³ É, ²Ö É Ö ³ Ê ±μ²ó± ³ μ É Î ± ³ É ³ ³ ² Î Ò³ ËÊ ±Í Ö³. ± Î É ³ ³μÉ ³ É ³Ê μ É Î ±μ μ É ± ±μ²² -4Œ [17] (. 11). ³ Ö Î ÉÓ ±É Ì μé μ μ μ ²ÊÎ Ö, ÊÐ μ μ ÊÎ±μ³ μ μ μé μ³ ³ É, μé É Ö μì² ³Ò³ ³ É ²² Î ± ³ ± ²μ³, μ²μ Ò³ ÊÉ ±Êʳ μ ± ³ Ò ±μ²², Ò μ É Ö Ê Ê Î ± Í μ μ± μ. ± ²μ μ Ö É É μ É Î ±μ μ ÓÕ É ³Ò. Ñ ±É É μ É μ Êα μ μ ³ μ Ì ³ ± Ì ²Ê- Î Ö, Ìμ ÖÐ Ì μ É μ É ±. ˆ μ²ó μ μ É ²Ó ÒÌ Ë ²ÓÉ μ ÊÐ É μ Ï Ö É ³ Î ± μ μ É ±. -

15 464 Ÿ.. ˆ Ì ³ μ É Î ±μ μ É ± -4Œ. μ Ò ÊÉ ÏÉ Ì- Ê ±É μ ³± μ²μ Ò μ μ μ É Î ±μ ² É ±²ÕÎ Ë ²ÓÉ μ, ± ± Ê ² Ëμ±Ê μ ±μ μ Ñ ±É, μ ÊÐ É ²Ö- É Ö Ê²ÓÉμ μ ±μ³ ² ±. ÉÓ É, μé Ï μ Ö μé μ²ê μ Î μ μ ± ², μ²ó Ê É Ö ²Ö ³ Ö μ μ²ó μ μ ³ Êα μ³μðóõ ±Éμ [18, 19]. É Î ± Ö É ³ μ É ± Êαμ É ² ÊÕÐÊÕ Ê²Ö ÊÕ - Ëμ ³ Í Õ μ Êα Ì Î É Í ±μ É ² : μ μ²ó Ò μ Î Ò ³ Ò Êαμ e e + ; É É μ Ò Ì μé μ ÊÕ Î ÉμÉÒ ±μ² Êα Ô² ±É μ μ ; ³Ö Êα e ; μ ± μ Ë μ ÒÌ ±μ² Êα e. Š μ³ Éμ μ, μ É ± μ²ó Ê É Ö ²Ö μ Ö Ô± ³ Éμ μ Ê ±μ É ²Ó μ Ë ±.. 12 μ± μ μ± μ μ ³³Ò, μ ÊÐ É ²ÖÕÐ μ μé±ê - ÒÌ -± ³ Ò. ± ³ Ò, μé ÕÐ -4Œ, μ Î ÕÉ ³ μ Î ÒÌ ³ μ Ô² ±É μ μ μ μ É μ μ μ Êαμ. μ ³μ μ ÉÓ Ï Ì μ Í ± ³ Ò μ μ²ö É ±μ É μ² μ ÉÓ μ Êα Ê ± Ê É -3-4Œ (. 13). ²Ö ± Î É μ μ μ É μ μ ±μ É μ²ö Ëμ ³Ò μ²μ Ö Êα μ²ó Ê É Ö Ï Ö É ² μ Ö ± ³, ³ Ö ³ Ö É ³ Ì Ê -

16 Œ ˆ Š ˆ ƒ ˆŠˆ Š - ˆ Š ˆ μ Êα, μ É μ μ -± ³ μ, ʲÓÉ É μ μ μé±. 13. Ò 100 μ μ μéμ Ô² ±É μ μ μ Êα, É μ Ò -± ³ μ, μ ² Ê ± Êα -3-4Œ μ μ ²Õ Ö. Ò μ É μ Êα É ² μ Ò ³μ Éμ ʲÓÉμ μ ±μ³ ² ±. μ Î ± ³, ÎÉμ Ë ±Í μ Ò ² ²Ö -4Œ ±μ²ó±μ ³ ÓÏ É ± ²Ó μ μ ³ Êα, μôéμ³ê μ²ó μ É É μ É Ì ± μ É μ Ö μ Ö μ² μ μ. μ μ Ò É ³Ò ²Õ Ö Êαμ³, μ μ Ò - ² -± ³ Ì, ³ ÕÉ Ö ±É Î ± Ì Ê ±μ É ²ÖÌ, É ± ± ± μ μ²öõé Ò μ ±μ É μ² μ ÉÓ μ ÉμÖ Êα μ³μð μ É ÉμÎ μ Ï ÒÌ É. ² É Éμ μ ÎÉμ ³ μ Ì Ê É μ ± Ì ÉμÖ ³ Ê

17 466 Ÿ.. ˆ. μ Í ÊÕÐ ³ μ Ñ ±É μ³ ÊÎ±μ³ μ É É Öɱ ³ É μ μ², ± Î É μ μ Ö ²Ó μ É μé ± Î É μéμ ² Ö μ μ μé μ μ ± ², μ²μ μ μ ±Êʳ μ ± ³. Š ± ²μ, ÔÉ ± ² ² ÕÉ μì² ³Ò³, μé ² ÕÉ ³ Ò²ÖÕÉ μé ÕÐÊÕ μ Ì μ ÉÓ ²Õ³. Š μ ² Õ, μ ÉμÖ Ö μ²õé Ö ± ² μ ± μ É Î ±μ μ É ±É Å ±É Î ± Ò μ² ³ Ö Î, μôéμ³ê É Ê μ ± ÉÓ, ± ± ³ Ö É Ö μ É É μ Ï μ É ± μ ³ ³. Í Ö μ É Î ± Ì É ² μ μ É ³ Ì μé μ μ μ ²ÊÎ Ö, μö ²ÖÕÐ Ö Ö μ ± μ ± ² Ì É ±² Ì É ³ ÒÌ μ²μ Ê ² μ μ μ ÒÌ ² μ± ³ É Ì Ö ˆ, μ Ìμ É ³ É Î ÊÌ ² É. ÉμÉ μ± É, ±μ Î μ, μé É μ É ˆ ± Î É ±Êʳ Ê ±μ É ². μ μ±, μ Ì μ ÉÓ ³ μ μ ± ² ³μ É ± ÉÓ Ö ² É ÊÎ±μ³ ˆ. μ ÔÉ ³ Î ³ μ É Î ± Ö μ É ± Ìμ μï ²Ö μ Ö μé μ É ²Ó ÒÌ ³ ³ É μ Êα, μ É Ê É ±±Ê É μ μ ³ Ö μ²õé ÒÌ. Š μ³ Éμ μ, μî μ É Î ± Ì É ² ² É ³ Ö μ Í μ μ-îê É É ²Ó Ò³. ³, É μ ÉÓ ˆ μ É Î ±μ μ ² É -4Œ ³μ É μ É ÉÓ ³ μ ÉÒ, ³μÉ Ö μ ÉμÖ É μ Éμ± Êα ˆ ³ μ ÉÒ Êα μ É Î ± ³ ³ Éμ ³. ˆ ³ ±μ É μ²ó μ ÉÒ Êα Ö ²Ö É Ö μ μ μ μ ÒÌ Î μ É ± Ê ±μ É ² ²Õ μ μ É. ±μ²² [20] ³ Ö É Ö μ É Î ± Ö μ É ±, μ Î ÕÐ Ö μé μ É ²Ó Ò ³ Ö μ ÉÒ ÉμÎ μ ÉÓÕ 1 ³±³, ÔÉμ³, μ ±μ, μ²õé Ò ³ Ö μ ÉÒ μé μ É ²Ó μ Í É ±Êʳ μ ± ³ Ò μ μ ÖÉ Ö ³ ÒÌ ³ μ Êαμ e+ e ³μ ²Ó Ò³ Î É ³ É Ê±ÉÊ Ò

18 Œ ˆ Š ˆ ƒ ˆŠˆ Š - ˆ Š 467 E= β + = ν 0= L nom= ξ nom= I + = I = N + = N = β + x = β+ z = β x = β z = ɛ + x /ɛ0= ɛ+ z /ɛ0= ɛ x /ɛ0= ɛ z /ɛ0= σ + x = σ+ z = σ x = σ z = L spec= L err= ξ= On-line- ÒÎ ² Ö É ³μ É, μ μ Ò Ô± ³ É ²Ó ÒÌ ³ - ÖÌ μ Î ÒÌ ³ μ Êαμ μ Ó³ Éμα Ì μ μ É ³ É Ò Êαμ Ô² ±É μ μ μ É μ μ ³ ÖÕÉ Ö μ Ó³ Éμα Ì μ ÉÒ [21], ±μéμ Ò É Í μ Ð Ò ËμÉμʳ μ É ²Ö³ ²Ö ³ Ö Éμ± ³ Êαμ. μ É ± μ Î É ÊÉ Ò ³ μéò Ê É μ ± (. 14) ³ Ö É Ö ²Ö ±μ ±Í μ ÉÒ, É ± Ô± ³ É Ì μ Ë ± Ê ±μ É ². μ ³³ μ μ Î μ É ± μ μ²ö É μ ²ÖÉÓ É ³μ ÉÓ ±μ²² on-line, μ μ Ò Ö Ó Éμ²Ó±μ ³ ÒÌ σ x,σ y Êαμ (. 15). ³ Ò ÊÎ±μ ³ É É Î ÒÎ ²ÖÕÉ Ö ÊÉ ³ μ μ ± ³μ ² É Ê±- ÉÊ Ò ± Ô± ³ É ²Ó Ò³ Ò³ ˆ ³ μ Î ÒÌ ³ μ Êα μ³μð ± ³ Ò-μ ±Ê- Ò. Ì μ ³ ÒÌ Ê ±μ É ²ÖÌ ³μÐ μ ÉÓ ˆ μ É Î ±μ³ μ μ É ²Ö É ³ ²ÊÕ μ²õ μé μ² μ ³μÐ μ É ±É. ² É ÔÉμ μ ²μ- Î Ò³ Ò ²Ö É Ìμ É μ ± μ, ÎÉμ μ μ²ö É μ μ± μ ÉÓ Ë ±Í μ Ò ² μ μ Í μ ²Ó μ Ô É Ê ³ÒÌ ËμÉμ μ. Ê É ²Ó μ μôéμ³ê, ÎÉμ ²Ö ³ Ö μ Î ÒÌ ³ μ Êα Ï μ±μ μ É μ²êî ² ± ³ Ò-μ ±Ê Ò (X-ray pinhole camera), Í É Ö ±μéμ ÒÌ É μ ³ ÉμÉ ²Ö ±μéμ- Ò, ± É É, μ Ì μ ³ ÖÕÉ Ö ËμÉμ Ë. É μ É μ ± ³ Ò, É ÊÕÐ ÉμÎ ± ˆ SOLEIL [22], μ- ± μ. 16. μ μ Ò Ì ³Ò μ²ó ÊÕÉ Ö Ê Ì Ê É μ ± Ì.

19 468 Ÿ.. ˆ Î μ Ê É μ É μ ± ³ Ò-μ ±Ê Ò Ô± ³ É Ì ˆ; d Å ÉμÖ μé Êα μ μé É Ö; D Å ÉμÖ ³ Ê μé É ³ ²Õ³ μëμ μ³ É μ ±μ Ì μé μ μ ²ÊÎ, Ò μ Î ²Õ³ μ μ± μ, μìμ É Î μé É μ ±Ê Ò Ëμ ³ Ê É μ Êα ²Õ³ μëμ, ±μéμ μ É ³ É Ê É Ö -± ³ μ. ƒ μ³ É Î - ±μ Ê ² Î ± ³ Ò-μ ±Ê Ò μ D/d, É Ö ËÊ ±Í Ö ³ É Ï Ê μ²ê Ò μé W = a(1 + d/d), a Å ³ É μé É Ö. - Ë ±Í ³μ μ ÉÓ μ É Ì μ, μ± a 2 λd. ²Ó - Ï ³ ʳ ÓÏ ³ μ μé É Ö Ï μ É ± μ ²Ö É Ö μ μ μ³ Ë ±Í, É Ö ËÊ ±Í Ö ³μ É ÒÉÓ 1, d W = E ph (Ô ) a, E ph Å Ô Ö ËμÉμ μ, Ô. Î μ Ï μ - ±Ê μ É ²Ö É ³ μ 10 ³±³. É É Ö ³ ÓÏ μ ³ É μ Ê ± ÕÉ ² Ï±μ³ ³ ²μ ²ÊÎ Ö. μ²ð Ô±, ±μéμ μ³ μ ² μ μé É, μ² ÒÉÓ ± ± ³μ μ ³ ÓÏ, ÎÉμ Ò É ± μé É Ö μé ² ± ± μ² μ μ. ÉμÉ ÔËË ±É Ö ²Ö É Ö μ μ μ μ ÒÌ μ ² ³, μ ± ÕÐ Ì μ²ó μ μ ±Ê Ò Œ μ μéμî Î Ö ± ³ -μ ±Ê. Š ³ -μ ±Ê μ μ²ö É μ - ²ÖÉÓ Éμ²Ó±μ ³, μ É ± ²Ó Ò Ê μ² ±²μ Êα ˆ, ² μ²ó μ ÉÓ μ μ, ±μ²ó±μ É ± ²Ó μ μ²μ ÒÌ μé É, ÒÌ ÉμÖ μ Ö ± D>6 (b/a) 2 σy 2 + d 2 p (d p Å ³ É μé É Ö), ÎÉμ Ò ÉÓ ± Ò Ö μ [23]. Š ± ²μ, d p σ y, μôéμ³ê D>6(b/a)σ y. ÔÉμ³ É É μ μ Î ÉÓ Éμ- Ö ³ Ê ± ³ μé É Ö³ ² Î μ B 3 aψ, ψ Å Ê ²μ Ö Ìμ ³μ ÉÓ ˆ, ÎÉμ Ò μ²ó μ ÉÓ μ²óïêõ Î ÉÓ Êα ²ÊÎ Ö. - ± ³ μ μ³, ±μ² Î É μ μé É ² Ì Êα ˆ μ É ²Ö É N 0,5(a 2 /bσ y ) ψ. Ò μ Î ² μ μ ±μôëë Í É μ É ÉμÎ μ μ μ².

20 Œ ˆ Š ˆ ƒ ˆŠˆ Š - ˆ Š ²ÊÎ Ö É± ± ³ Ò-μ ±Ê Ò: I Å Ìμ μ μ ÉμÖ, É μ ÉÓ Ì μé μ μ μ ²ÊÎ Ö ³³ É Î μ ² ³ Ê μé É Ö³ μ ±Ê Ò, ³ ± ³Ê³ Ìμ É Ö Í É ²Ó μ μé É ; II Å ÊÎμ± ³ Ð μé μ É ²Ó μ μ²μ Ö I μ É ± ² d; III Å ÊÎμ± ±²μ μé μ É ²Ó μ μ²μ Ö I μ É ± ² Ê μ² ϕ, ³ Ð d =0 ˆ μ Êα μé μ É ²Ó μ Ìμ μ μ μ²μ Ö - ³ ± ³Ê³ μ ÕÐ μ (. 17) ³μ μ μ ² ÉÓ ± ± ³ - Ð, É ± ±²μ Êα. Ê ÉÓ d Å ³ Ð Êα μ É ± ² (. 17, ²ÊÎ II), e = a ϕ Å ³ Ð ³ ± ³Ê³ ² Ö ˆ μ ±Ê, Ò μ ±²μ μ³ Êα É ± ²Ó μ ²μ ±μ É Ê μ² ϕ ( ²ÊÎ III). ²μ μ - Êαμ, μ É μ ÒÌ μ ±Ê ³, É ² Ö, μ± Ò. 18. ²ÊÎ Êα, ² μ ³ Ð μ μ μ É ± ² (d 0), μ μ - É μ μ ³ μ ³ Ð ± ± ³ ± ³Ê³μ μ, É ± ³ ± ³Ê³ Ì μ ÕÐ ² Î Ê d1 = d(b/a). ²ÊÎ ² ÏÓ ±²μ Êα μ É ± ², μ μé ÊÉ É ² μ μ ³ Ð Ö (d =0), ³ É É Ö Éμ²Ó±μ μ ÕÐ Ö μ Êα ² Î Ê e1 =a ϕ, ³ Ð Ö ³ ± ³Ê- ³μ μ μ μ É. É Õ μ²êî É Ö ² μ ɳ μ ² Ö ³ Ð Ö Êα μ Ê ²Ê É ± ² :

21 470 Ÿ.. ˆ ² μë ² Êα, μμé É É ÊÕÐ Ì ²ÊÎ Ö³ I, II, III ˆ μ Ö Ô² ±É μ μ μ ÊÎ- ±, μ²êî Ò μ³μð ³ μ μéμî Î- μ ± ³ Ò-μ ±Ê Ò. Ö Ê ±μ É - ²Ö E b =1852 ŒÔ, Éμ± Êα I b =2 ³ μ ²Ö É Ö ² μ ³ Ð - ³ ± ³Ê³μ μ ÊÎ- ±μ d1; μ ²Ö É Ö ³ Ð ³ ± - ³Ê³ μ ÕÐ μ ÊÎ- ±μ e1; μ ²Ö É Ö ² μ ³ - Ð Êα d = d1(a/b); μ ²Ö É Ö ³ Ð Êα μ É ± ²Ó μ³ê Ê ²Ê ϕ =(e1±d)/a. ± + μμé É É Ê É ²ÊÎ Õ e1 <d, ± μé Î É ÉÊ Í e1 >d. ± Ö μ É ± Ò² μ μ- μ -4Œ (. 19, 20). ±É ²Ó Ò μ É ²ÊÎ Ö, - Ê ± Ï μ Ö ³ É 1, Ò² É - ±μ, ÎÉμ ² μ ²μÐ Ö ³³ - ± Éμ μ ÊÌ Ö² Ó - ² É ²Ó μ 1,5 ³, μôéμ³ê ²Ö μ- μ ± ²ÊÎ Ö ± Í É ²²ÖÉμ Ê ZnS μ²ó μ ² Ö ±Êʳ μ - Ò ± ². Î μ É ± Ö ²Ö² Ö ±μ - É μ²ó ² Ò³ Ê ²μ Ò³ ³ Ð - ³ Êα μ Éμα μ ÉÒ, μôéμ³ê ²Ö μ É μ Ö μ Ö Ò² μ²ó μ Ò Ï ÉÓ μé É, É μ ± ÊÎμ± ˆ μ ÊÐ É ²Ö- ² Ó μ³μð ±Êʳ μ μ μ ³ Ì Î ±μ μ μ. É ²Ó- Ö É μ ± μ É ± ±²ÕÎ - ² Ó ³³ É Í μ Êα -± ³ (. 20, 21). Š ² μ ± μ É É μ μ Ê ²μ μ μ Ï Ö μ É ± μ μ ² Ó μ³μð ± - Ô² ±É μ μ ÔÉ. μ É μ É Êα μ³μð É ± ²Ó μ μ ±μ ±Éμ μ ² Ó μ² μ ± ÕÐ Ê μ² ±²μ ³ Ö² Ö μ³μð ± -Ô² ±É μ μ μ ±Ê Ò. É ± ²Ó μ ² - μ ³ Ð Êα μ Ò³ ± -Ô² ±É μ μ μé ÊÉ É μ ²μ. μ² -

22 Œ ˆ Š ˆ ƒ ˆŠˆ Š - ˆ Š ˆ É ²Ó Ò μ ±Í μ Êα μ Ó Y. μ± Ò ²μ± ²Ó Ò ³ ± ³Ê³Ò, μ ² Ò μ³μð μ ³³ μ μ μ Î Ö μ É ±, Ì μ ÕÐ Ö. 21. ˆ ³ Ê ² ±²μ Êα ³μ É μé Éμ± ±μ ±Éμ. Š Ê ± Å ³ Ö μ ±Ê Ò; ± ÉÒ Å Ò ± -Ô² ±É μ μ ±²μ Êα É ± ²Ó μ ²μ ±μ É ³ Ö² Ö μ μ Í μ ²Ó μ Éμ±Ê ±μ - ±Éμ (. 21). Š ± μ, μ ±Ê ³μ É Ê É ÊÐ É μ ³ ÓÏ μ - ÒÌ μé μ É ²Ó μ ² μ ³μ É μ Õ Ò³ ± - Ô² ±É μ μ.

23 472 Ÿ.. ˆ. Ê ²μ μ Ï ³μ μ μí ÉÓ ² Î μ , ÌμÉÖ É É ²Ó μ É Ö μ ³ μ ±Ê Ò μé μ É ²Ó μ ² μ ³μ É ² ± ± ʲÕ. Éμ μ Ìμ É μ μ ±Ê Ò μ μé- μï Õ ± ± -Ô² ±É μ ³ Ö μ, Î É μ É, ÊÐ É μ μ²ó- Ï μ ²Ö ³ Ö ³ ²ÒÌ Ê ²μ ÒÌ ³ Ð. ³ Î ± - μ μ μ Ê ²Ê μ± ² Ö Ô Êα E = 2500 ŒÔ. ÒÏ ÔÉμ ² Î Ò μ É ± Î μ Õ μ μ μ ²μ± ²Ó- ÒÌ ³ ± ³Ê³μ, ÎÉμ Ö ²Ö É Ö μ Î ³ ²Ö μ ³³ μ μ μ Î Ö μ É ±. ±μ ±²μ Êα μμé É É Ê É μ² μ É, ³² - ³μ μ ³ ²Ó μ μé Ê ±μ É ²Ö Ò Êα ³μ É μé Éμ± ±μ ±Éμ μ. Š Ê ± Å Ò μ ±Ê Ò; μ³ Ò Å Ò ± -Ô² ±É μ μ. Ö³ Ö Å μ μ ± ÒÌ ± - Ô² ±É μ μ Š ² μ ± μ ±Ê Ò μ ² μ³ê ³ Ð Õ Êα μ μ ² Ó Ê- É ³ μ Ö μ É É ± ²Ó μ μ ³ ³ É ²ÊÎ Ö ˆ μ³μð É μ ± ±μ ±Éμ μ (. 22). ³ ² ÉÊ ³ μ μ Í μ ²Ó Éμ±Ê ±μ ±Éμ μ. Ò μ ±Ê Ò μ ÖÉÓ ³μ É ÊÕÉ ÊÐ É μ ³ ÓÏ μ (2,5 ³±³) μ Õ ³ Ö³ ± -Ô² ±É μ μ (15 ³±³). ³ Î ± μ μ ±Ê Ò μ ² μ³ê Ê Êα ³±³ μ ±Í μ Ö μ É ±, μé ÕÐ Ö É μ ±μ³ μ. μ Ìμ ³μ ÉÓ ³ Ö μ Î ÒÌ ³ μ Êαμ Ê ³ ± μ μ ÉμÎ-

24 Œ ˆ Š ˆ ƒ ˆŠˆ Š - ˆ Š a) ƒ μ³ É Ö μ μî μ ²² μ ² Ò ²Ö Ëμ±Ê μ ± ³Ö ±μ μ É- μ ±μ μ ²ÊÎ Ö, ³ Ö ³ Ö ±μ É ² PETRA-III. ) μ ± 30 ² μ ÉÓÕ Ò Ê É μé ÉÓ É μ ±μ Î É ±É ˆ. ± ²μ Ó, ÎÉμ Ó ÊÐ É Ê É μ ³μ μ ÉÓ μ²ó μ Ö ²μ³²ÖÕÐ μ ±Í μ μ μ É ±. ±μ μ É Î ± ± ² μ Î É ÊÉ ÊÕ Ô± ²Ê- É Í Õ ±μ É ²Ö PETRA-III, ±μéμ Ò ÉμÖÐ ³Ö É ³ μ μ ±μ μ Ô³ ÉÉ Ê Êα (1 ³ ). ŠμÔËË Í É ²μ³² Ö ³ É ²² É μ ±μ μ ² É ±μ³ ² ± - Ò [24], μ É É ²Ó Ö Î ÉÓ μé Í É ²Ó Ö: n =1 δ + iβ, Î ³ δ ˆ - ÔÉμ μ Ëμ±Ê ÊÕÐ Ö É μ ±μ³ μ ² Ò ²Ö- É ± ± ÕÐ Ö μ É Î ±μ³ (. 23), ³ É μî Ó ³ ² Ó± Ê ± Ò μ²óïμ Ëμ±Ê μ ÉμÖ. μ ± 30 É Î ÒÌ ² μ ² É Ëμ±Ê Ò³ ÉμÖ ³ μ±μ²μ 3 ³. ±μ μ É Î ± Ô² ³ É ³ É Ì μ³ É Î ±ÊÕ Í Õ, - Î μ ÕÐ μ ²ÊÎ Ìμ- É Ö μ Ê ± ÉÓ Î ³μ μì μ³ Éμ. Œ É ², ±μéμ μ μ μéμ ² ², μ² ³ ÉÓ ³ ²ÊÕ ² Î Ê Z ²Ö ³ ³ Í μ ²μÐ Ö. É- μ ± ² Ò PETRA-III μéμ ² Ò ²² Ö μé ÕÉ Ì μ- É μ Ò³ ²ÊÎ ³ Ô 20 ±Ô. Î É μ Ï μ É ± μ 0,4 ³±³ [25]. ˆ É Ò É ³Ò μ É ± μ Î μ μ μë ²Ö, μ μ Ò c- μ²ó μ ² Ò ²Ö (Fresnel Zone Plate, FZP) [26, 27],. 24, 25. ²Ö FZP, É ± ± ± ²Ö ²² μ ² Ò, É Ê É Ö É ²Ó Ö ³μ μì μ³ É Í Ö ²ÊÎ Ö. μ μ Ö μ É ±, ³ Ö ±μ É ² SPRING-8, μ ² É ² ÊÕÐ ³ ³ É ³ : μ É É μ Ï 4 ³±³ (1σ); ³ - μ Ï 1 ³ ; μ³ É Î ±μ Ê ² Î 13,7; Ô Ö É Ê - ³ÒÌ ËμÉμ μ 8,2 ±Ô (λ =0,15 ³).

25 474 Ÿ.. ˆ ˆ ³ μ Î ÒÌ ³ μ Êα μ³μð ² Ò ²Ö, μé - ÕÐ É μ ±μ³ μ. 25. É μ Ò μ³μð FZP μ Î Ò μë ²Ó Êα Ô² ±É μ μ ʲÓÉ ÉÒ μ μ μé±

26 Œ ˆ Š ˆ ƒ ˆŠˆ Š - ˆ Š ˆ É Ë μ³ É Ö. ²Ö ³ Ö ³ ²ÒÌ Ê ²μ ÒÌ ³ μ ( - ³, ) É μ μ³ μ μ²ó ÊÕÉ Ö É Ë μ³ É Ò. Š² Î - ± ³ ³ μ³ Ö ²Ö É Ö Ò É Ë μ³ É Œ ± ²Ó μ. Í ³, μ μ ÒÌ μ É É μ ±μ É μ É É, É ± ± É μ ³ ÉÉ Ä ±. Ì μé μ μ ²ÊÎ Ô² ±É μ μ μ Êα ³ ²ÒÌ ³ μ ³ É Ìμ μïêõ μ É É ÊÕ ±μ É μ ÉÓ, ÎÉμ μ μ²ö É μ²ó μ ÉÓ μ É Ï ÊÌÐ ² μ É Ë μ³ É ²Ö ³ - Ö μ Î ÒÌ ³ μ Êα. ³ É ³, ± É É, ÎÉμ ²Ö μ²êî Ö μ- É É μ μ Ï Ö 1 ³±³ ²Õ ÉμÖ Ö 10 ³ É Ê É Ö Ê ²μ μ Ï μ±μ²μ 0,02, ÎÉμ 2,5 ³ ÓÏ Ê ²μ μ μ ³ Ò É ²Ó ²Õ ³². μ ² μ É μ ³ ÉÉ Ä ±, μ μ Ê Ó - ² Ö É μ É f(y) ÉμÎ ± ²ÊÎ Ö É ±μ³ ² ± ÊÕ É Ó μ É É μ ±μ É μ É γ, ³μ Ê²Õ ±μéμ μ μμé É É Ê É ËÊ ±Í Ö μ É É Ë μ ³³Ò: γ(ν) = f(y) exp( i2πνy) dy. μ É É Ö Î ÉμÉ ν μ ²Ö É Ö ± ± ν = D λl, λ Å ² μ² Ò; L Å ÉμÖ ³ Ê Ð ²Ö³ (. 26). ˆ É μ ÉÓ É Ë μ ³³Ò I ± ± ËÊ ±Í μ²μ Ö Ô± y 0 ³μ É ÒÉÓ I(y 0 )=I 0 (sin c ( 2πa λr y 0 )) 2 [ 1+ γ cos ( )] 2πD λr y 0 + ϕ,. 26. ˆ É Ë Í Ö μ μ Ð ²

27 476 Ÿ.. ˆ. sin c(x) sin (x)/x, a Å μ²êï Ð ² ; ϕ Å Ë É Ë μ³ É ; R Å ÉμÖ μé É Ë μ ³³Ò μ ² μ Éμα μ Ñ ±É É Ë μ³ É. ² ÉμÎ ± ²ÊÎ Ö ³ É Ê μ μ ² É μ É, Éμ γ É ± μ Ò É Ö ² ³ ƒ Ê, ± É Î Ò ³ Êα Ò É Ö ² ÊÕÐ ³ μ μ³: σ y = λl 2πσ γ, σ γ Å É Ó μ É É μ ±μ É μ É. Ë ± μ μ³ ÉμÖ D ³ Ê Ð ²Ö³ γ =exp ( D2 2σ 2 γ ). ˆ ÔÉ Ì ÊÌ Ò μ²êî ³ Ëμ ³Ê²Ê ²Ö ÒÎ ² Ö ³ Êα σ y Î É Ó μ É É μ ±μ É μ É γ: σ y = λl 1 πd 2 ln 1 γ. μ É É μ Ï δσy É Ë μ³ É μ ²Ö É Ö μ Ï μ- ÉÓÕ δγ ³ Ö μ É É μ ±μ É μ É ( μ É ): δσ y 1 γ ln 1/γ δy. ³ μ É ³Ò μ²óïμ ±² μ Ï μ ÉÓ μ É Ö É μ É Î ±μ É ³, μ μ μ ± ÖÌ ÉÊ Ò μ Ñ ±- É. Ö μ É ± μ É μ É Î ± Ì ÊÉ, ± ± ² É, ± ³ Õ Ë Ò É Ë μ ³³Ò ²Ö ÒÌ ² μ². ʲÓÉ É - É Ë μ ³³ É μ É Ö ³ÒÉμ ËÊ ±Í Ö μ É Î É ²Ó μ - É Ö. ²Ö ʲÊÎÏ Ö ± Î É É Ë μ ³³Ò μ²ó ÊÕÉ Ö Ê ±μ μ²μ Ò μ É Î ± Ë ²ÓÉ Ò. ± ²Ö ʳ ÓÏ Ö ² Ö Ö μ²ó Ê- É Ö ± ²Ó Ö μ É ± [28]. ³ ±μ É Ê±É μ μ Ï Ö μ É Î ±μ μ É ±, μ μ μ μ²ó μ Ê̲ÊÎ μ É Ë μ³ É,. 27 [29, 30]. μ ² ³ É μ Êα ³μ É μ²ó μ ÉÓ Ö ± ± μ μ ± É μ μ É Ë μ ³³Ò Î É μ ± μ, μμé É É ÊÕÐ Ê μ Ê μë ²Õ Êα (. 28), É ± ± μ É Ë Í μ μ ± É Ò ÊÉ ³ ³ Ö ÉμÖ Ö D ³ Ê Ð ²Ö³, ² μ² É Ö, ÎÉμ ² Î É Í Êα μé² Î μ μé Ê μ.

28 Œ ˆ Š ˆ ƒ ˆŠˆ Š - ˆ Š É Î ± Ö μ É ± Ê ±μ É ²Ö ATF (KEK, Ÿ μ Ö). 28. ˆ É Ë Í μ μ ³ É ± ²Ó μ μ ³ Êα Ê ±μ É ² ATF: σ y =(4,73 ± 0,55) ³±³

29 478 Ÿ.. ˆ μ É ± μ Î μ μ μë ²Ö Êα μμ μ μé Ò³ ³ - Ò³ Ï ³. Î ÉÊÕ, ³, ² μ μ μ μ - Ê Éμ Î μ É Êα, ³μ μ μ ÉÊ ÉÓ Ö μ É É Ò³ Ï ³ μ É ± μ²ó Ê μ ³μ μ É É Í μ Î μ μ μë ²Ö - ² Ö Î É Í μéö ² É ²Ó μ μ μé ± ³, ²μÉÓ μ. 29. Ï R5900U-00-L16 HAMAMATSU ±μ²ó± Ì μé ÉÒ ÖÎ μ μ μéμ. ²Ö ÔÉ Ì Í ² ˆŸ Ò² μé μ, μ μ - Ò ³ μ μ μ μ³ ËμÉμʳ μ- É ² (Œ Œ ) R5900U-00-L16 HAMAMATSU (. 29) [31]. Š μ³ μ É - μ, ±μéμ Ò Ê É Ò- ÉÓ Ö Ò É Ò³ ³ É ² ³ μ- Ë ²Ö ( ˆ ), É ± Ìμ ÖÉ 12- Ö Ò, ³μ Ê²Ó Ê - ² Ö, ÊÉ μ Ñ ³μ³ 4 Œ É, μ μ²öõð Ò ÉÓ 2 17 ( ) μë ² Êα. ² ³μ μ ³ ÖÉÓ Ï - ² Ì 1, 2, 4,...,128 μ μ μéμ, É ³ ³Ò³ ³Ö ²Õ Ö ÊÎ±μ³ ³μ É ÒÉÓ Ê ² Î μ 160 ³ (2 17 μ μ μéμ ) μ 20 ( μ μ μéμ ). Éμ μ- μ²ö É ² μ ÉÓ Î ÉμÉÒ ±μ² Êα ² Ì μé ±μ²ó± Ì ƒí μ μé ±ƒí. μ Ò ³ É Ò μ Ò É ². 2. ² Í 2. ³ É Ò Ò É μ μ ³ É ²Ö μë ²Ö ³ Ò Ê É μ É ³³ ˆ É Ë 100 Œ ethernet ( É Ö ) Ñ ³ ÊÉ ³ÖÉ 4 Œ(2 17 μë ² Êα 16 Éμα Ì) ³ μ É ² ± É μ ÉÓ ² Ê ³Ò μ Î ÉμÉ ±μ² Êα 160 ³ Ä 20 1Ä2 8 μ μ μéμ ±μ²ó±μ ƒí Ä μé ±ƒí Ö ³ Ê²Ó μ : Ì μ Í 3Ä5 Ê ± 20 ÉμÉ Ì μ Í μ1œƒí É Î ± Ö Ì ³, Ëμ ³ ÊÕÐ Ö ËμÉμ± Éμ Œ Œ μ Êα, μ μ²ö É ³ ÖÉÓ Ê ² Î ² Ì μé 6 μ 20 ³μ É μé μé μ É Ô± ³ É (. 30).

30 Œ ˆ Š ˆ ƒ ˆŠˆ Š - ˆ Š É Î ± Ö Ì ³ μ²μ μ μ Œ Œ μé μ É ²Ó μ μ - Ö Êα μ ³³ Ê ² Ö μ μ³ ² ÒÌ μ μ²ö É 1) Ê ²ÖÉÓ ³ É ³, É ± ³ ± ± Ö É Ö (600Ä900 ), Î ÉμÉ ± É Í Ê ± μé f 0 μ f 0 /128 (É.. ³ É Ö μ ³μ μ ÉÓ Î ÉÒ ÉÓ ² ± μ³ μ μ μé Êα,, ³, ± μ³ 128-³); 2) ²Õ ÉÓ Ô μ²õí μ Î μ μ μë ²Ö Êα μ ³ ²Õ μ³ É ² μé 1 μ μ μ μé (. 30); 3) ²Õ ÉÓ ² μ ÉÓ ²Õ ÊÕ μ ±Í Õ μ²êî Ï μ Ö - ² Ö ² ± ± μ ³, É ± μ ²Õ μ³ê ± ²Ê (. 31); 4) Ò ²ÖÉÓ Ì ±É Ò Î ÉμÉÒ ±μ² Êα μ³μðóõ ËÊ Ó - μ μ Ö ²μ μé ²Ó μ μ ± ² ² μ ÒÎ ² μ μ μ Ö Í É ÉÖ É Êα. ÒÎ ² μ²μ Ö Í É ÉÖ É Êα μ ÊÐ É ²Ö É Ö ÊÉ ³ μ± ³ Í É μ ÒÌ μë ² Ê μ³. ÔÉμ³ ± μ³ μ μ μé μ ²Ö É Ö ± ± μ²μ ³ ±- ³Ê³ Ê, É ± Ö μ ±Í ² Ö. a) μμ μ μé Ò ² 7-³ ± ². ) μë ²Ó Êα 46-³ μ μ μé μé ³μ³ É Ê ±. ³ μ μ μ ± ² 0,2 ³³

31 480 Ÿ.. ˆ. Ê μé³ É ³ ±μéμ Ò Í ²Ó Ò ³ÊÐ É ˆ μ - Õ Ê ³ μ μ Ò³ μ É ± ³. ²ÖÕÐ ³ μ Éμ É μ³ μé μ μ μ Ö ²Ö É Ö μ μ μ ÉÓ É μ ÉÓ μë ² Êα μéö μ μ³ μ μ Î ² μ ² μ É ²Ó ÒÌ μ μ μéμ. ²μ Ò Ô± - ²Ê É Í μ μ μ ÉμÖÐ É ±-± ³ Ò μ μ Ò Ò ÉÓ ² ÏÓ - ±μ²ó±μ μ ² μ É ²Ó ÒÌ μ μ μéμ Êα. ²Ö ³ μ μμ μ μé ÒÌ ³ μ²μ Ö Êα Ï μ±μ μ²ó ÊÕÉ Ö Ô² ±É μ É É Î ± ± -Ô² ±É μ Ò, μ ±μ É É Ò Î ÉÒ ÌÔ² ±É μ Ò M (beam position monitor) - μ É ²Ö É Ëμ ³ Í Õ ² ÏÓ μ ±μμ É Ì Í É ÉÖ É Êα. ²Ö μ- ²ÊÎ Ö Ëμ ³ Í μ Ëμ ³ Êα ÉÎ ± μ² ³ ÉÓ μ ± ³ μ ³Ó Ô² ±É μ μ. ±É ± É ± Ê É μ É Ó³ ±. Ê ³ Ò³ ³ÊÐ É μ³ ˆ Ö ²Ö É Ö μî Ó Ò μ± Ö ÎÊ É - É ²Ó μ ÉÓ. ˆ μ²ó μ ˆ μ ³ É μ μ μ³ É ²Ó ÒÌ ÉÊ Î - ÉÒÌ μ ² É ² (. 11) μ μ²ö É ³ ÉÓ ³ Î ± μ μ Éμ±Ê Êα ³ ÏÉ ²Ö Ö ÎÊ É É ²Ó μ É ˆ Œ Ò² μ Í ²Ó Ò Ô± ³ É: ³ Ö²μ Ó μμé μï ²/Ïʳ ³μ É μé Éμ± Êα μ ² É ± ²Ó μ É É μ μ Î ÉμÉÒ ν y. Šμ É Ò É É μ Ò ±μ² Ö Êα -4Œ μ Ê ² Ó μ³μð ±μ- μé±μ μ Ô² ±É μ É É Î ±μ μ Ê μ É ± ² μ Éμ±μ 3 ³± Ä 3 ³ ³ Ö² Ó μ μ ³ μ ˆ μ μμ μ μé Ò³ Œ (. 32). É- μï ²/Ïʳ μí ²μ Ó ± ± 20 lg a m / a n, a m Å ³ ² ÉÊ É É μ ÒÌ ±μ², μ²êî Ö μ³μð ËÊ Ó - ², a n Å ÖÖ ³ ² ÉÊ Ïʳμ ÒÌ ³μ ± ±É É É μ ÒÌ ±μ², ³ ÒÌ ˆ Œ. μ± Êα 0,3 ³, ³ ² ÉÊ ±μ² a m =1³³

32 Œ ˆ Š ˆ ƒ ˆŠˆ Š - ˆ Š ˆ ³ μ μé μï ²/Ïʳ ²Ö ˆ Œ ³μ É μé Éμ± Êα Î μ, ÎÉμ ˆ ÊÐ É μ μ Ìμ É Œ μ ÎÊ É É ²Ó μ- É (. 33), μ³ ³μ Éμ μ, ÎÉμ μ μ μ É ²ÖÉÓ Ëμ ³ Í Õ μ μë ² Êα. μ³μðóõ Œ Œ Ò² μ Ö Ô± ³ Éμ μ Ê ±μ É ²Ó μ Ë ± [32Ä34]. ³ μ μéò μ Å ÔÉμ ² μ Ö Êα Ê ± ± μ³. μé±²μ ÖÕÐ ² É Ò ±Êʳ μ ± ³ Ê ±μ É ²Ö μ ² Ö ³ Ê²Ó Ö Ö 500, ÎÉμ Ò Ò ²μ ±μ² Ö Êα ³ ² ÉÊ μ μ±μ²μ 0,5 ³³ Éμα ²Õ Ö (. 34). ˆ ³ Ö μ μ ² Ó ² Î ÒÌ Éμ± Ì Êα ³ É Ì Ê ±μ É ²Ö, É - ± ²Ó Ò ³ σ y 0,2 ³³, Ì μ³ É ³ C z 3, μ²ó Ò ±μ² Ö Í É ÉÖ É Êα y cm ( Ì ÖÖ μ Í ²²μ ³³ ) μ É ± ²Ó μ μ ³ σ y μ ² Ê, I e =3³. μ²ó ÒÌ ±μ² μ Ê ²μ ² Ò É Ò³ ÉÊÌ ³. ³ μ μ μ ± ² ˆ 0,12 ³³

33 482 Ÿ.. ˆ. μ μï ² c ±μ μ±μ²μ 1200 μ μ μéμ Êα μé μ É ²Ó μ Ê ± ˆ, Ì ± Ò ± μ μ Í ²²μ ³³ μ± Ò ÕÉ ±μ² - Ö Í É ÉÖ É Êα, Å μ ³ μ Êα. μ, ÎÉμ ±μ² Ö ÉÊÌ ÕÉ ³ μ 5000 μ μ μéμ. ³ É μ, ÎÉμ Ê ² - Î ³ Êα ʳ ÓÏ É Ö ³ ² ÉÊ ±μ², μ μ μé. ˆ ÔÉ Ì ÒÌ ³μ É ÒÉÓ μ²êî μ ³Ö ±μ Î Ö Êα.. 35 ³μ μ Ê ÉÓ, ± ± μ²óïμ μ ³ ² ÉÊ Ê Ò Ò- É Ê Êα, Ö μ É ³ Ê Éμ Î μ É ± Ê μ²ó μ ³μ Ò. ÔÉμ³ Éμ± Êα -4Œ Ò² ² μ± ± μ μ μ μ³ê Î Õ μ TMC (Transverse Mode Coupling) Ô E = 1870 ŒÔ Ò±²ÕÎ μ ³ ±μ : I e =5,4 ³ μ²ó Ò ±μ² Ö Êα ( Ì ÖÖ μ Í ²²μ ³³ ) μ É - ± ²Ó μ μ ³ σ y μ ² Ê, I e =5,4 ³. μ ² μ²óïμ μ Ê μ Ìμ É Î É Î Ò μ Éμ± É Ö Ê Éμ Î μ ÉÓ ± Ê μ²ó μ ³μ Ò μ³μðóõ ˆ ² μ ² Ó É ± ÔËË ±ÉÒ É Î. ³μ³ É - ±Í -4Œ Ô² ±É μ Ò μ É μ Ò Êα μ ÖÉ Ö μ - É ± ² μ³μð Ô² ±É μ É É Î ± Ì μ²μ ±μ ÒÌ Éμ μ. - ±²ÕÎ ³ Éμ²± μ Ö Éμ Ì Ê²Ö É Ö. ³μ É ÊÎ±μ ³ É É Î μ É μ É ÉμÎ μ ²μ Ò Ì ±É, μ ±μ²ó±ê ± Ò Î ² μ μ É Ê É μ μ É. ² É ÔÉμ μ Ô± ³ É ²Ó μ ² μ ÔËË ±Éμ É Î - É ²Ö É μ³ Ò É.. 36 μ± μ μ Í É ÉÖ É ³ μ ² μ μ Ô² ±É μ μ μ Êα Éμ±μ, μ Î ÒÌ ÔËË ±É ³ É Î : I e + =3,4 ³, I e =3,0 ³. É Ê Éμ Î μ É ³ ÕÉ ³ Éμ ± ± μ²ó Ò ±μ² Ö Êα, É ± Ê ² Î μ É ± ²Ó μ μ ³. Š Ö Òϱ ±μ² μ μ μ É Ö Î É Î Ò³ μ μ³ Éμ± Êα. Ð μ ³ ³ μ³ ³ Ö ˆ Ô± ³ É Ì μ Ë ± Ê ±μ- É ² Ö ²Ö É Ö É ³ É Î ±μ ÊÎ ³ ± Êα Î

34 Œ ˆ Š ˆ ƒ ˆŠˆ Š - ˆ Š μ²μ Í É ÉÖ É Êα ( Ì ÖÖ μ Í ²²μ ³³ ) μ - ³ Êα ³ É É Î Éμ±μ, μ Î ÒÌ ÔËË ±É ³ É Î ² μ μ É É μ μ μ μ [32]. ± ³ É ²Ó μ ³μ É μ- ² Ö μí μ Ö μ ÒÌ μ É μ ±μ Ê Éμ Î μ É Ì É Î - É Í ± ± ËÊ ±Í Ö ³ (. 37). Ì μ Í ²²μ ³³ μ± ³ Ö Ô μ²õí Ö É ± ²Ó μ μ μë ²Ö Êα, ³ μ μ É Î. 37. ³ ± μë ²Ö Ô² ±É μ μ μ Êα Î É É μ μ μ μ-

35 484 Ÿ.. ˆ μ μ μéμ, μ Ó Í μμé É É Ê É ³, μ Ó μ É Å É - ± ²Ó μ ±μμ É. ÔÉμ ³Ö É ± ²Ó Ö É É μ Ö Î ÉμÉ Q y ( μ Ö Î ÉÓ) É Î ± É ² Ó μé 0,679 μ 0,658, ± Ö ² Ò μ Q y =2/3. Ë ± ³μ³ É μ Ö - μ μ μ μ É μ ± Ê Éμ Î μ É μ μ ² ÊÕÐ ³ Ð. μμ μ- μé Ò Ò μ ± É ± ²Ó μ μ ² Ö ²μÉ μ É Êα, ³ Ò ³μ³ ÉÒ ³ A, B, C D, ± ± μé³ Î μ Ì μ Í ²²μ ³³, μ± Ò μμé É É ÊÕÐ Ì Éμ ³³ Ì Ê, μ Ó Í μμé É É Ê É É ± ²Ó μ ±μμ É, μ Ó μ É Å ²μÉ μ É Êα Ò ±. μ μ Î ÉÎ ± Å ±μ³ Éμ μ ±μ Ö μ É μ Ëμ±Ê μ μ μ ² μ μ ²ÊÎ Êα Î É Í [35Ä37]. ÉμÉ μ É ± Ëμ ³ ²Ó μ Ö ²Ö É Ö ±μ É ±É Ò³, μ ±μ ʳ ÓÏ ³ Êα Ô² ±É μ μ ʲÓÉ É ³μ É Ö μ Ëμ±Ê μ- Ò³ ² Ò³ ²ÊÎμ³ ³μ ³ ²μ Ì ³ ± μ Ö Êα ²ÊÎμ³ ² ² ²ÊÎ ² ± É ÊÎμ± Ô² ±É μ μ μ Ö³Ò³ Ê ²μ³ (. 38) ³μÐ μ ÉÓ ² μ μ ²ÊÎ Ö μ³ μ ² μ²ó É ±Éμ ³μ É Ö Êαμ³, Éμ Î ²μ ±μ³ Éμ μ ± Ì ³³ -± Éμ μ Ò É Ö Ò ³ N y = σ c n 0 N e d = σ c c ω ρ LN e d, N e Å Î ²μ Î É Í Êα ; d Å ² ³μ É Ö; n 0 =ρ L /c ω 0 Å ÖÖ ²μÉ μ ÉÓ ËμÉμ μ ; ρ L Å ²μÉ μ ÉÓ ³μÐ μ É ω 0 Å Î ÉμÉ ² - μ μ ²ÊÎ Ö. Î ±μ³ Éμ μ ±μ μ Ö Ö σ c Ö μ Î ³ Éμ³ μ μ ±μ μ Ö Ö σ e =(8π/3)re 2 μμé μï ³ σ c σ e = 3 4 { 1+ε ε 3 [ 2ε(1 + ε) 1+2ε ] ln (1 + 2ε) + 1 2ε ln (1 + 2ε) 1+3ε (1 + 2ε) 2 ε = γ ω 0 /m e c 2 ; r e Å ±² Î ± Ê Ô² ±É μ ; γ = E / m e c 2 Å ²ÖÉ É ± Ë ±Éμ ; E Å Ô Ö Ô² ±É μ μ μ Êα. Ò É μ É ±, É ± ± ± ²² Ö ², ³ Ö É Ö ÉμÎ ± ˆ PETRA-III [25] ²Ö ³ Ö μ Î ÒÌ ³ μ Êα. },

36 Œ ˆ Š ˆ ƒ ˆŠˆ Š - ˆ Š 485 μé² Î μé ² Ò ² Ò ± (laser wire) μ μ É ³ Ö Ò μ, μ μ Ê μ²ó μ É ². ʲÓÉ ÉÒ μ Ì ³ Éμ ± Ìμ ÖÉ Ö Ìμ μï ³ μ ². Ì ³ ³ É ²Ö μ Î μ μ μë ²Ö Êα ²ÊÎ ² Ëμ±Ê μ ³ ² Ó±μ ÖÉ μ Ê μ Ò³ ² ³ ³μÐ μ É (. 38, 39). ²Ö μ É μ Ëμ±Ê μ μ μ ²ÊÎ ² Ë ±Í μ μ Ìμ ³μ ÉÓÕ ³ - ³ ²Ó μ μ É ³Ò ± É Î Ò ³ ÖÉ σ r É Ö Ëμ ³Ê²μ : σ r = λ/πθλπθ, λ Å ² μ² Ò ² ; θ Å μ²μ Ê ² Ìμ ³μ- É ² μ μ ²ÊÎ ÉÖ ± (. 38). ÉμÖ, ±μéμ μ³ ²ÊÎ ² Ìμ É Ö 2 μé ³ ³ ²Ó μ μ ³, Ò É Ö Ô² ±μ ² μ x R =4πσ 2 r/λ μ ²Ö É ÍÒ μ²ó Ê ³μ μ ÊΠɱ ²ÊÎ. μ É ± Ë ±Í μ μ Ìμ ³μ ÉÓÕ ³ ³ ²Ó μ μ É ³Ò ³ Éμ μ μ ÖÉ μ É ²Ö É ² Î Ê μ Ö ± ² Ò μ² Ò λ Ì ³ ² μ μ ± Ì ³ ± μ Ö Êα ²ÊÎμ³ ² ÉÉ - ²Õ³ μ³ É (YAG), μé ÕÐ ³ Éμ μ ³μ ±, μ μ²ö É μ μ ÉÓ Í μ μ ± μ Ô² ±É μ ÒÌ Êαμ μ Î Ò³ ³ ³ μé 350 ³. ÊÎ ³μÐ μ μ ² μ³μðóõ É ³Ò ± ² ²Ö É Ö ² Ö ²Ö ³ Ö ± ± μ μ É ²Ó μ μ, É ± É ± ²Ó μ μ ² Ö - É μ É Êα (. 39, 40). ± μ μ ÊÐ É ²Ö É Ö μ É μ³ ±Ê Éμμ É Î ± Ì ± μ ² ± ², Ê ²Ö ³ÒÌ Ó μ± É ²² Î ± ³ μ ³. Ò ²ÊÎ Ëμ±Ê Ê É Ö Éμα ³μ É Ö Ô² ±É μ - Ò³ Êαμ³. μ ² ³μ É Ö Ô² ±É μ Ò ÊÎμ± É Ö μ ± μ² μ É ±Éμ μ² μ μ μé μ μ ³ É, ±μ³ Éμ μ ± ³³ -± ÉÒ ² ÉÖÉ μ Ö³μ μ ÕÉ É ±Éμ. Ö Ò Ô² ±É μ Ò μé±²μ ÖÕÉ Ö μ μ-

37 486 Ÿ.. ˆ É Î ± Éμ² ² μ³ ²Ö μ É ± μ Î μ μ μë ²Ö Êα μ ±μ³ Éμ μ ±μ³ê Ö Õ ÉμÎ ± ˆ PETRA-III μé Ò³ ³ Éμ³ ²Ó, Î ³ Ô² ±É μ Ò μ³ ²Ó μ Ô, É ± ³μ ÊÉ É μ ÉÓ Ö É ±Éμ μ³ Î É Í. μ² Ö, ÎÉμ Î É ÍÒ Êα ³μÐ μ ÉÓ ² μ μ ²ÊÎ ³ ÕÉ Ê μ μ μ Î μ ² μ - ± É Î μ Ï μ σ y σ r μμé É É μ, ³μ μ μí ÉÓ Î ²μ ±μ³ Éμ μ ± Ì ³³ -± Éμ ³μ É μé ³ Ð Ö μ²ó μ y (. 40): N y = P ) Lσ c 1 exp ( y2 1 ) c ω 0 2πσc 2σs 2 exp ( z2 2πσr 2σr 2 dz, P L Å ³μÐ μ ÉÓ ² ; σ s Å ³ μ ² É ³μ É Ö; σs 2 = σx 2 + σy 2. ˆ³ Ê²Ó Ö ³μÐ μ ÉÓ ² μ μ ²ÊÎ μ² ÒÉÓ μ Ö ± ±μ²ó± Ì ³ ÉÉ ²Ö Éμ μ, ÎÉμ Ò μ²êî ÉÓ ±μ²ó±μ ÉÒ ÖÎ ±μ³ Éμ μ ± Ì ³³ - ± Éμ μ μ ± μ [36]. 2. ˆ Œ ˆ œ ƒ ˆŸ ˆ Ÿ ˆ Š 2.1. ±Éμ. ±É Ö ² Ê É± μ ³ ÒÌ Ô² ±É μ - μ É μ ÒÌ Ê ±μ É ²ÖÌ μ É ²Ö É ² Î Ê μ Ö ± ±μ²ó± Ì É ³ - É μ, É ± ÎÉμ É ÊÕÐ Ö ÉÊ μ² μ ² ÉÓ ³ Ò³ - Ï ³ ÌÊ μî É ÎÊ É É ²Ó μ ÉÓÕ, μ É ÉμÎ μ ²Ö

38 Œ ˆ Š ˆ ƒ ˆŠˆ Š - ˆ Š 487 ³ Ö ³ μ ÊÎ±μ ³ ²μ É μ É. Š μ³ Éμ μ, É ³ ³ - Ö μ² μ Î ÉÓ ²Õ ³ ± Êα. ² ±É μ μ-μ É Î - ± Ö Ì μ μ Ë Ö μé μ É Ö ± Î ²Ê μ μ ÒÌ ³ Éμ μ Ö³μ μ ³ Ö ³ É μ Ò É μ μé ± ÕÐ Ì μí μ Ê μ ±Ê μ³ ³ μ³ μ. É μ μ ±μ Î ± É ³ Éμ μ²ó Ê É Ö ²Ö μ ² - Ö μ μ²ó μ μ ³ Êα Í ±² Î ± Ì Ê ±μ É ²ÖÌ. ± Î É Ô² ±É μ μ-μ É Î ±μ μ μ μ É ²Ö ³ Ö É Ö ±Éμ (dissector tube) [38]. Ï ±Éμ É ². 41, Ì ³ Ê É μ É μ Å. 42. ³μÉ ³ Í μ μéò. Ê ÉÓ ËμÉμ± Éμ ±Éμ μ Í μ μ ÉμÎ Î μ μ ÉμÎ ± ³ Ê²Ó μ μ - ²ÊÎ Ö ³ Ò³ ² ³ I(t). ² ³ Ê²Ó Ò ²ÊÎ Ö Ê μéμ Ë Ö ±Éμ. 42. É μ É μ ±Éμ

39 488 Ÿ.. ˆ. μ ²Ó μ Ö É± ɱμ Ì μ μ Ò, Éμ ²μ ±μ É ² É ²Ó μ Ë ³Ò Î ÉμÉμ - ɱ Ê É μö ²ÖÉÓ Ö μ- É É μ Ô² ±É μ μ ² q(x). Éμ ² μ μ- μ É ³ ÊÕ É Ê±ÉÊ Ê ²Õ ³μ μ ³ Ê²Ó I(t). μé É - ² É ²Ó μ Ë ³Ò ± μ³ μö ² ² Ö q(x) μìμ É Ö, μ μ Í μ ²Ó Ò Ö ±μ É ²Õ ³μ μ μí Ò ³μ³ É ³. Éμ± μ I a (t) Éμ Î μ-ô² ±É μ μ μ ʳ μ É ²Ö μ μ Í μ ² ² Î ÔÉμ μ Ö. ˆ ³ ÖÖ Ë Ê Ö Ö μé±²μ ÖÕÐ Ì ² É Ì ±Éμ, ³μ μ μ ÊÐ É ÉÓ ± μ μ ² - Ö q(x). ± ³ μ μ³, É ²Ó ÒÌ ³ É Ì ³ Ê²Ó ² I a (t) μ Éμ Î μ-ô² ±É μ μ μ ʳ μ É ²Ö μ Éμ É Ëμ ³Ê ² Ê ³μ μ ² I(t) ±μôëë Í Éμ³ É Ëμ ³ Í M = T/τ, τ Å ² É ²Ó- μ ÉÓ ² Ê ³μ μ ², T Å ³Ö, É Î μ μμé É É ÊÕÐ ³ Ë Ò É±. μ Ö É ³ ±Éμ Ò μ² Ö É ËÊ ±- Í Õ Ê ² Ö ² μ ÉμÖ μ μ Éμ±, μ ²ÖÖ ³ μ μ Ï - Ö μ, ³μ É ÒÉÓ μ É ³ μ μ Ê ² Õ É ²Ó μ É. ²Ö ² Ö q(x) ² Ò ²Ó Ò ³ Ò Ì ±É É ± Ô² ±É μ μ-μ É Î ±μ Ì μ μ Ë, μ ±μ É ³ μ μ ±Éμ ³ É ² ÊÕÐ μ μ μ É : Ëμ ³ Í Ö μ ³ É Ì ÊÎ ³μ μ μí É ² Ô² ±É Î ±μ μ ² ; Ô² ±É μ μ μ μ² ÉμÎ μ μ μ μ É ³ ÊÕ É Ê±ÉÊ Ê Éμ μ μ ³ ʲÓ, É ± ± ± μé ÊÉ É Ê É É Ê±ÉÊ Ò Ïʳ ²Õ³ - μëμ ³ ± μ± ²Ó μ ² É Ò; μ³ ²Ó μ³ Ï Ï Ö É Ö μî ³ μ μ, μ Î ³Ò ³ μ³ ²Õ³ μëμ ; ³ Î ± μ ; μö ²Ö É Ö μ ³μ μ ÉÓ ²Õ Ö Ò É ÒÌ ³ Ëμ ³Ò ² - É ²Ó μ É ² Ê ³μ μ ², É ± ± ± É μ Î, μ ³ÒÌ ² É ²Ó- μ ÉÓÕ Î Ö ²Õ³ μëμ ; μ ±μ²ó±ê ± μ ² Ö μ Ìμ É μ É Î ±μ μ ±Éμ, μî Ö μ ² ÉÓ É± μ Ö ³μ É μ É ²ÖÉÓ μ² ³ ²² ³ É, ÎÉμ μ ² Î É ÎÊ ±μ É Ê μ Ö μé±²μ ÖÕÐ É ³Ò; μ³ Ï μî Ì ÒÌ Ê ²μ ÖÌ ³Ö ³ Ö μ μ Í μ ²Ó μ ² É ²Ó μ É ² Ê ³μ μ ². μ ² μ É μ Ö ²Ö É Ö μ É É±μ³ ³ Éμ, μ μ μé Í É ²Ó Ö μ²ó μö ²Ö É Ö Éμ²Ó±μ μé ² ³ ²Ó μ ³ ²μ É - μ É. Š ± ²μ, ² É ²Ó μ ÉÓ Ê É± Ô² ±É μ μ μ É ²Ö É - Î É ²Ó ÊÕ Î ÉÓ μ μ Éμ Ö, μôéμ³ê ± μ ² Ö q(x) μ ÊÐ É ²Ö É Ö ±μî ÉμÉ Ò³ Ö ³ ɱ, μ ³Ò³ μé±²μ ÖÕÐ ² É Ò ±Éμ μ μ ³ μ Ö ³ - -

40 Œ ˆ Š ˆ ƒ ˆŠˆ Š - ˆ Š Ì ³ ɱ ±Éμ ɱ.. 43 É ² Ò Ë ±, μö ÖÕÐ μí ± μ Ö ² Ò³ ²μμ Ò³ Ö ³. ³ Ô² ±É μ μ-μ É Î ± Ì μ μ É ²ÖÌ É± ²Ö μ Ò- Ï Ö Ö μ É Ô² ±É Î ±μ μ μ²ö μ 60 ± / ³ μ Î É Ë Î - ±μ Ï ²ÊÎÏ 1 Ï μ±μ μ ² É ±É. μ² μ μ μ μ μ μ μ ÉÖÌ μéò ±Éμ ³. [1]. ³ μ²ó μ Ö ±Éμ ²Ö μ É ± μ μ²ó μ ³ μ μ Ê É±μ μ Ê Éμ Î μ É Êα, μ Ê- ³μ ³μ É ³ Ê É±μ É Ò³ Ò Ï ³ ³μ ³ Ê ±μ- ÖÕÐ Ì μ Éμ μ,. 44, É ² Ò μ Í ²²μ ³³Ò ÒÌμ ÒÌ ²μ ±Éμ μ, Ìμ ÖÐ Ì É ³Ê μ É Î ±μ μ É ± ±μ²² -4Œ μ²ó Ê ³ÒÌ ²Ö ³ Ö μ μ²ó μ μ - ² Ö ²μÉ μ É Êαμ Ô² ±É μ μ μ É μ μ.. 44, μéμ É Ö μ μ ² ²μÉ μ É ÊÌ Ô² ±É μ ÒÌ ( μ Í ²²μ ³³Ò) ÊÌ μ É μ ÒÌ ( Ì μ Í ²- ²μ ³³Ò) Ê É±μ,. 44, Å Ë μ Ò ±μ² Ö, μ Ê Ò Ò - Ï ³ ³μ ³ μ Éμ μ. ±Éμ Ì ±É Ê É Ö μ ÒÎ μ Ò μ±μ μ ÉÓÕ Ö ²Ö É Ö É Ò³ μ μ³, μ μ Ò³ μ Î ÉÓ Ò μ ³ μ μ²ó μ μ ³ Êα, Éμ³ Î ² μé Ê ±μ É ²Ö ³ μ μ-

41 490 Ÿ.. ˆ μ μ²ó μ ² ²μÉ μ É Êα, ³ μ ±Éμ μ³: ) - μ μ ; ) Ë μ Ò³ ±μ² Ö³ Ê É±μ μ³ ³ [38]. É ±-± ³ Ò, μ ±μéμ ÒÌ μ É ÎÓ ² ÊÕÐ ³ Ê ±É, μ μ μ² ± Ò Ö ²ÖÕÉ Ö μ É Î ± ³ É Ê³ - Éμ³, μ ÊÐ É ²ÖÕÐ ³ Ê²Ö Ò ³ Ö μ μ Ê μ²ó μ É ²Ö É ±-± ³. Ó³ μ É μ Ò³ É Ê³ Éμ³ ²Ö μ É Î - ±μ μ É ± Êαμ Ö ²Ö É Ö Ô² ±É μ μ-μ É Î ± Ö ± ³ μ ±μ μ É- μ ɱμ Å É ±-± ³ (streak camera, μé ². streak Å ÏÉ Ì, μ²μ ± ). μ Ò³ ³ÊÐ É ³ É ±-± ³ Ö ²ÖÕÉ Ö ±μ ±Ê μ ³ μ Ï, Ò μ± Ö Î ÉμÉ ± μ Ö, μ É ÉμÎ μ Ò μ± Ö ÎÊ É É ²Ó μ ÉÓ [39]. μ±μ³ê ³ Õ É ±-± ³ Ê ±μ É ²Ó- μ É Ì ± μ μ É Ê É É ± É μ Ï É μ μ É Î ± Ì É ³ É ³ Ì μ Í. μ Ò³ ÕÐ ³ Ë ±Éμ μ³ - μ²ó μ Ö É ±-± ³ Ö ²Ö É Ö Ì Ò μ± Ö Éμ ³μ ÉÓ, μ ±μ μ ² ³Ö ²Õ É Ö É Í Ö ± Ê Ï ² Õ. Ìμ Ò³ ²μ³ É ±- ± ³ Ò Ö ²Ö É Ö ±μ μé± ( μ Ö ± 1 ) Éμ μ ³ ʲÓ. Ê ±μ É ²ÖÌ ÔÉμ ³μ É ÒÉÓ Ì μé μ μ ²ÊÎ, ²ÊÎ ² μ μ μ ÒÌ Ô² ±É μ Ì, μ É Î ±μ Ìμ μ ²ÊÎ. ±É ²ÊÎ Ö ³μ É μ- É ÉÓ Ö μé Ë ± μ μ μ ɱμ μ É μ ±μ μ. ÒÌμ É ±- ± ³ É Ê³ μ μ Êα, ² ±μéμ μ μ μ μ²ö É μ- ²ÊÎ ÉÓ Ëμ ³ Í Õ μ ² É μ É ³ μ É Ê±ÉÊ Ìμ μ μ Éμ μ μ ³ ʲÓ. μ μ Í μéò É ±-± ³ Ò Å μ μ ³ μ μ ² Ö Éμ ÒÌ ³ Ê²Ó μ μ É É μ. ³μÉ ³ Ê É μ - É μ É ±-± ³ Ò ³ μ, μ²ó Ê ³μ μ ÉμÎ ± ˆ ESRF ( Í Ö) [40] (. 45, 46).

42 Œ ˆ Š ˆ ƒ ˆŠˆ Š - ˆ Š Ì ³ É ±-± ³ Ò

43 492 Ÿ.. ˆ Ï É ±-± ³ Ò μ μ μé±²μ ÖÕÐ É ³μ Šμ μé± (μé 10 μ 1 ) ³ Ê²Ó Ì μé μ μ μ ²ÊÎ Ö μ μ- μé μ μ ³ É μìμ É μ É Î ±ÊÕ É ³Ê μ É ËμÉμ± Éμ. μ- Éμ± Éμ μ Ê É ÕÐ É ÊÎμ± Ô² ±É μ μ, μ Éμ ÖÕÐ - ³ μ ² Éμ μ μ ³ ʲÓ. ² ±É μ Ò ÊÎμ± μ ² Ê ±μ- Ö Ò μ±μ μ²óé Ò³ Ö ³ μìμ É Î É ³Ê μé±²μ ÖÕÐ Ì Ô² ±É μ μ. ³Ö É Ö ²μμ μ μ ³ Ê²Ó É± μ Ö ± ² Ò Ô² ±É μ μ μ Êα, ÎÉμ μ É ± μé±²μ Õ Î É Í Êα μ - É ± ², μ μ Í μ ²Ó μ³ê μ μ²ó μ ±μμ É. ± ³ μ μ³ μ μ²ó μ ² Î É Í É Ëμ ³ Ê É Ö μ Î μ. É ³ Ô² ±É μ Ò ÊÎμ± É ³ ± μ± ²Ó ÊÕ ² É Ê (ŒŠ ), ±μéμ μ μ Ìμ É Î É ²Ó μ ( ÉÒ ÖÎ ) Ê ² É - μ É. μ ² Ê ² Ö ŒŠ Ô² ±É μ Ò ÊÎμ± μ É ²Õ³ - Í É Ò Ô±. ˆ É μ ÉÓ Éμ μ μ ÖÉ Ô± μ μ Í μ ²Ó É μ É Ô² ±É μ μ μ Êα. É ± ²Ó μ ² É - μ É μ Ö μ μ Í μ ²Ó μ ³ μ³ê ² Õ É - μ É Ìμ μ μ ³ Ê²Ó Ì μé μ μ μ ²ÊÎ Ö, ÕÐ μ ËμÉμ- ± Éμ. ƒμ μ É ²Ó μ ² É μ É μ Ö μ Éμ Ö É μ É É μ ² ³ Ê²Ó ˆ. É, Ê ± ³Ò ²Õ³ - Í É Ò³ Ô± μ³, Ëμ±Ê Ê É Ö -± ³. Í Ë μ Ò ² - ± ³ Ò É Ö Ê ²ÖÕÐ ±μ³ ÓÕÉ ²Ö μ ² ÊÕÐ μ μé±. Î Ó Ò³ ²Ö Ê ±μ É ²Ó μ Ë ± Ï ³ μ ³μ μ É É ±-± ³ Ò Ö ²Ö É Ö É ³ μ μ ɱ (dual sweep), ² Ê ³ Ö μ³μðóõ μ μ² É ²Ó μ Ò μé±²μ ÖÕÐ Ì ² É, μ É μ ÒÌ ±Ê²Ö μ ² É ³, μ ÊÐ É ²ÖÕÐ ³ μ μ ³ μ μ ² Ö ² μ É É μ. ± ³ μ μ³, μ μ² ± Ò É μ ( μ Ö ± 500 ) ɱ μ ²Ö É Ö ³ ² Ö Å μé 100 μ 10 ³. ʳ μ³ μ Êα, É Ê ³μ³ -± ³ μ Ì ±É Ò³ ³ ³ É μ Ö 10Ä100 ³, μ Ö É± μ μ- ²Ö É Ê μ μ³ ²Ö μ μé± É ÉÓ ± ± Ò É μ ( μ μ μ É ² ), É ± ³ ² μ ( μ É ± ² ) Êα. É ³ μ μ ɱ É μ ³μ μ ÉÓ É μ ÉÓ ±μ²ó±μ μ Êα μ μ³ Ò-

44 Œ ˆ Š ˆ ƒ ˆŠˆ Š - ˆ Š 493 Ìμ μ³ μ, É Ê ³μ³ -± ³ μ, ² Ìμ μ Éμ μ ³ Ê²Ó μ Éμ Ö É Ö, ± ±, ³, Ì μé μ μ ²ÊÎ μ μ μé- μ μ ³ É Í ±² Î ±μ³ Ê ±μ É ². ² ³Ö ³ ² μ ɱ μμé É É Ê É Î ÉμÉ μ Ð Ö Êα, Éμ μ ² μ É ²Ó Ò μ Ö Êα ± μ³ μ μ μé μ² ÕÉ Ö μ Ê ³ ÒÌμ μ³ μ-. ± ³ μ μ³ μ ÊÐ É ²Ö É Ö Ê ² Í Ö É ²Ó μ ³ - ² μ ³ μ Ô μ²õí Ì ±É É ± ±μ μé±μ μ Éμ μ μ ², É - ± Ì ± ± ² É ²Ó μ ÉÓ, ² É μ É Ë μ Ö É ²Ó μ ÉÓ (jitter). ²Ö μ² μ² μ μ μ²ó μ Ö μ ³μ μ É μ μ ɱ μ, ÎÉμ Ò Ò μ±μ μ²óé μ Ö Ò É μ ɱ Ò²μ Ì μ- μ μ Î ÉμÉμ μ Éμ Ö Éμ ÒÌ ³ Ê²Ó μ Ò²μ É ²Ó Ò³ μ Ë. É ±-± ³ Ò ³μ ÊÉ μ²ó μ ÉÓ Ö ÊÌ ³ Ì μéò Å μ μ- ± É μ ɱ (single sweep) ² Ì μ μ ɱ (synchroscan). ³ single sweep ɱ ² μ ÊÐ É ²Ö É Ö Ò μ±μ μ²óé Ò³ - ²μμ Ò³ Ö ³. ÔÉμ³ ³ μ É É Ö Ò Ï ³ μ Ï Å μ Ö ± 1 c. ±μ - Ï μ±μ μ²μ Ò ²μμ μ μ ³ Ê²Ó Î ÉμÉ μ Éμ Ö μ Î ±μ²ó± ³ ± ²μ Í ³, Ë - μ Ö É ²Ó μ ÉÓ μ É ²Ö É ² Î Ê μ±μ²μ 10. ³ synchroscan Ò μ±μ μ²óé μ μé±²μ ÖÕÐ Ö Ëμ ³ Ê É Ö Ê μ ²Ó Ò³ - ²μ³ μ 50Ä250 ŒƒÍ. ÔÉμ³ ³ ² μ Ö Ê ±μ μ²μ μ³ê μé- ±²μ ÖÕÐ ³Ê ²Ê μ μ μð μ Î ÉÓ ² μ ÉÓ Ò μ±μ μ²óé μ μ Ê ² É ²Ö, Î ³ ²ÊÎ Ï μ±μ μ²μ μ μ ² ²μμ μ ɱ. Í ±² Î ± Ì Ê ±μ É ²ÖÌ Ê μ ²Ó Ò ², Ì μ μ Ò ÊÎ- ±μ³, É Ö μé ÕÐ μ Éμ Ê ±μ ÖÕÐ - É ³Ò. ³ synchroscan μ É É Ö ²ÊÎÏ Ö Ë μ Ö É ²Ó μ ÉÓ Å 2 ³. μ Ìμ ³μ É Ë μ Ö É ²Ó μ ÉÓ ³μ É ÒÉÓ Ð Ê²ÊÎÏ μ³μ- ÐÓÕ É μ ÒÌ É ³ Ë μ μ Éμ μ É μ ± Î ÉμÉÒ ( ). μ Î ÉμÉ ² μ ÉÓ É± μ ÒÎ μ μ É ÉμÎ Ò ²Ö Í μ ÒÌ ³ -. ²ÊÎ ÖÌ, ±μ É ²Ö É É Éμ²Ó±μ ³ μ ( μ μ²ó μ ) ² É μ É, Ìμ μ Éμ μ ÊÎμ± μ ÒÎ μ μ Î - É Ö μ Î μ³ ² μ³μðóõ ÉμÎ Î μ μ (pinhole) ² Ð ² μ μ ±μ²² ³ Éμ. ³ ³ μ³μðóõ μμé É É ÊÕÐ Ìμ μ μ É Î ±μ É ³Ò ʳ Ö Ëμ ³ Í Ö μ ÉμÎ ± É, ±μéμ Ò³ ²ÊÎ ˆ Ö ²Ö É Ö ÊÎμ± Î É Í, ³μ É ÒÉÓ μì μ, Ëμ±Ê μ - μ³ ËμÉμ± Éμ É ±-± ³ Ò. ²Ö μμé É É Ö ³ μ μ Ö ³ ³ ËμÉμ± Éμ (μ ÒÎ μ μ Ö ± 2 10 ³³) É Ê É Ö Ê ² Î, μ - ³μ μ, μ μ μé Ìμ μ μ μ Ö. ²Ó Ï μ μ Ö, É ± ± ± Ê μ μ μ μé μ Ö μ³μðóõ ± ², É ± - ³ ÒÌ ± ±μ³ Í μ μ ɱμ, μ μ²öõé μ μ ÉÓ μ É ±Ê É Ì ³ ÖÌ ( μ μ²ó μ³, μ μ É ²Ó μ³ É ± ²Ó μ³) ±μ²ó± Ì μ ² μ É ²Ó ÒÌ Ê É±μ Î É Í, É Ê ³ÒÌ μ μ³ Ò-

45 494 Ÿ.. ˆ. Ìμ μ³ μ. Š μ μ Êα ³μ É μ²ó μ ÉÓ Ö ²Ö μ²êî Ö Ëμ ³ Í μ Ò É ÒÌ ³ ÖÌ μ μ²ó μ³ μ Î μ³ μ²μ ³ Ì Êα É Î ±μ²ó± Ì μ ² μ É ²Ó ÒÌ μ μ μ- Éμ. É ±μ ±μ Ë Ê Í μ É É μ Ï É ³Ò μ - Î μ Ë ±Í. Éμ μ Î Ó³ ÊÐ É μ ²Ö ³μ μ É, É ± ± ± μ Î Ò ³ Ò Êα ³ ²Ò Ê μ²óï É μ ³ ÒÌ Ê ±μ- É ². ˆ μ²ó μ É μ ±μ μ ²ÊÎ Ö ±É Î ± μ μ μ μé Ë ±Í μ ÒÌ μ Î, μ ±μ ÔÉμ³ ²ÊÎ μ É Î ± Ö É ³ - Î É ²Ó μ Ê ²μ Ö É Ö. ³ μ Ï μ μ μ μ Ô² ³ É É ±-± ³ Ò Å Ô² ±É μ μμ É Î ±μ μ μ μ É ²Ö Å μ Î μ ² Ò³ μ μ³ Ê³Ö Ë ±Éμ- ³ : ±μ É Ê±É Ò³ μ² ³ ( μ É É μ Ï Ëμ ³ - Ê ³μ μ μ Ö, ±μ μ ÉÓ É± ) Ô É Î ± ³ μ μ³ Ëμ- ÉμÔ² ±É μ μ, μ ÖÐ ³ ± ² Î Õ ³ μ. É Î ± μ μ μ μ³ μ ²Ö É Ö ³ É ²μ³ ËμÉμ± Éμ ² Î μ Ê ±μ- ÖÕÐ μ Ö Ö. ³ μ μéé ²± ËμÉμÔ² ±É μ μ É ± Ò- Ò É ³ É ÊÕ ³ ÊÕ Õ (ÔËË ±É μ É É μ μ Ö ). ²Ö ʳ ÓÏ Ö ÔÉμ μ ÔËË ±É Î ²μ ËμÉμ μ Éμ μ³ ³ Ê²Ó μ² μ ÒÉÓ μ ² μ μ Ê μ Ö. ±μ μé ² ³ ³ ²μ - É μ É ÊÌÊ Ï É Ö ± Î É μ ³ Î É Ê³ ÓÏ Ö μé μï Ö ²/Ïʳ. Éμ μ μéμ± Ê³ ÓÏ É Ö Ô± μ Í ²Ó μ ʳ ÓÏ ³ ² É ²Ó μ É Ìμ μ μ ², ÔÉμ Î É, ÎÉμ ± Î É μ ³ Î - É ²Ó μ É ²ÊÎ ³ Ö ±μ μé± Ì Éμ ÒÌ ³ Ê²Ó μ ³ μ μ± É μ ɱ (single sweep). ² ÉμÎ ± É μ Éμ ÖÕÐ Ö É ²Ó Ò μ Ë, Éμ Ìμ μ ±μ ± Î É μ ÒÌ ³μ É ÒÉÓ Í Ê²ÊÎÏ μ μ³μðóõ ±μ ² Ö, μ ±μ μé±²μ ÖÌ Ë - μ μ Ì μ Í Êα ɱ É ±-± ³ Ò μé ²Ó μ (jitter) ʲÓÉ É ³ Ê É ²Ó Ò³. μ Ö É ²Ó μ ÉÓ μ ³ - ÒÌ É ±-± ³ ³ Ì μ μ ɱμ (synchroscan) ³ μ É Ò³ ³ Ò³ Ï ³ ± ³ Ò (1Ä2 ) ³μ ³ ² μ Õ ² É ²Ó μ ÉÓÕ ³ Ê²Ó ˆ μ²óï É μ ³ ÒÌ Ê ±μ É ² (30Ä200 ). ±μ ²Ö Ì Ò É ÒÌ É ±-± ³ (< 1 ) ÔÉμ μ Î Ó³ ÊÐ É μ. ˆ - ±μ μ ± Î É ÒÌ - ³ μ μ± É μ ɱ ³ Ö μ ³μ Ò Éμ²Ó±μ ³ ±μ ² - Ö. μ É ÊÉ Ë μ Ö É ²Ó μ ÉÓ Ì μ Í ³ ±μ ² Ö 500 Ë, ÎÉμ ²ÊÎÏ Î ³ μ É μ ³ μ Ï. ³ÒÌ Ò É ÒÌ É ±-± ³ Ì μ É μ Ï Ê ²μ Ó Ê²ÊÎÏ ÉÓ Î É Ì Ò μ- ± Ì Ê ±μ ÖÕÐ Ì μ² ( μ² 50 ± / ³), Î Éμ ³ Ê²Ó ÒÌ ²Ö ʳ ÓÏ Ö μöé μ É Ô² ±É Î ±μ μ μ μö. ±μ Í ±² Î ±μ³ ³ μéò É ±-± ³ μ²óï ˲ʱÉÊ Í Ò μ±μ μ Ê ±μ ÖÕÐ μ Ö Ö - μ ÖÉ ± μ²óïμ ³ μ μ μ²öõé μé ÉÓ ³ ±μ ² Ö μé ³ μ μ Ï Ö. ± ³ μ μ³, μ ³ -

46 Œ ˆ Š ˆ ƒ ˆŠˆ Š - ˆ Š 495 Ò É Ì μ²μ μéμ ² Ö É ±-± ³ μ μ²öõé ³ ÖÉÓ μí Ò Ì ±É Ò³ ³ ³ ³ ÓÏ 500 Ë (0, ). ˆ É É - Ò É É ±-± ³ Ò FESCA 200 (Hamamatsu) c Ö ² Ò³ ³ Ò³ Ï ³ 200 Ë ² μ² Ò ÕÐ μ É 800 ³. Ê É É ²Ó μ ÉÓ É ±-± ³ Ò Î É ²Ó μ É μ ²Ö É Ö ± Éμ Ò³ ÒÌμ μ³ ËμÉμ± Éμ ²Ö μ Ô ËμÉμ μ. μ ³μ μ É ÔÉ ² Î μ É ²Ö É μ±μ²μ 10 % ²Ö É Î ÒÌ Ð ²μÎ ÒÌ ³ É ²μ ËμÉμ± Éμ. ²Ö É μ ± Ì ²ÊÎ ± Éμ Ò ÒÌμ μ μ, ÎÉμ Î Éμ Ö ²Ö É Ö Î μ ÊÐ É μ μ Ö μé μï Ö - ²/Ïʳ. μé² Î μé ³ É Î μ Ö ÒÌ É ±-± ³, μé ÕÐ Ì ³μ³ μ, É μ ± É ±-± ³ Ò É ²ÖÕÉ μ μ É Ê±- ÉÊ Ê μé± ÒÉÒ³ Ìμ μ³ ³μ ±Êʳ μ É ³μ, ÎÉμ μ μ²ö É ³ ÖÉÓ ËμÉμ± Éμ Ò μμé É É É μ Ö³ Ô± ³ É Ô ËμÉμ μ. Ê ³ Ë ±Éμ ³, ² ÖÕÐ ³ ÎÊ É É ²Ó μ ÉÓ É ±-± ³, Ö ²ÖÕÉ Ö ±μôëë Í É μìμ Ö Ô² ±É μ μ, Éμ ÒÌμ ²Õ³ μëμ, μìμ ËμÉμ μ, ²ÊÎ ÒÌ ²Õ³ μëμ μ³, ± -± ³, ÎÊ É - É ²Ó μ ÉÓ -³ É ÍÒ, É ± Ïʳ ²μ μ μ Í Ë μ μ Î ÉÒ ÕÐ Ô² ±É μ ±. μ²óï É É ±-± ³, μé ÕÐ Ì ³μ³ μ, Ê É ² ÕÉ Ö Ô² ±É μ Ò Ê³ μ É ² ³ ± μ± ²Ó ÒÌ ² É Ì Ê² Ê ³Ò³ ±μôëë Í Éμ³ Ê ² Ö, μ μ²öõð μ É ÎÊ É É ²Ó- μ ÉÓ É ±-± ³ Ò μ Ê μ Ö É Í Î ÒÌ ËμÉμÔ² ±É μ μ. μ μ μ μ ÉÓÕ μ ³ ÒÌ É ±-± ³ Ö ²Ö É Ö μ ³μ μ ÉÓ Ô² ±É μ μ μ É μ μ Ö. Éμ μ μ²ö É Ê ² μ ÉÓ Ìμ μ Éμ- μ μéμ± É Î Ò μ μ É ² ³. Ò É μ É μ μ μ ÒÎ μ μ ÊÐ É ²Ö É Ö ÊÉ ³ Ê ² Ö Ê³ μ É ² ³ ³ ± μ± ²Ó μ ² É, μ² ³ ² μ Å μ³μðóõ ËμÉμ± Éμ. Š ± Ô² ±É μ - μ É μ ÒÌ ±μ²² Ì, É ± ÉμÎ ± Ì ˆ É ±-± ³ Ò μ²ó ÊÕÉ Ö ²Ö ³ Ö ² Ò Ê É± Î É Í, ²Ö ²Ê±ÉÊ Í ² Ò Êα ( ) ³ μ μ Ê É±μ Ö Ê Éμ Î μ ÉÓ ( ), ³ - Ò É ±-± ³ μ (ESRF)

47 496 Ÿ.. ˆ. ² μ Ö μμ ÒÌ μ μ Ê Éμ Î μ É [40]. ³, Ò - Ï ³μ Ò Ê ±μ ÖÕÐ Ì μ Éμ μ, μ ÖÐ ± É Õ ³ μ μ Ê É±μ- μ Ê Éμ Î μ É, ³μ ÊÉ ÒÉÓ ² ±μ μ Ê Ò μ³μðóõ É ±-± ³ Ò (. 47, ) Ò μ±μî ÉμÉ Ö É ±-± ³ (RF Streak Camera). Ò Ô² ±É μ - μ É μ Ò ±μ²² Ò Ô Êαμ μ ±μ²ó± Ì É - Ô² ±É μ - μ²óé ±μ μ Ò μ±μ É ³μ ÉÓÕ Ê ÊÉ, μ- ³μ³Ê, - Ò³ Ê ±μ É ²Ö³, É ÊÕÐ ³ ³ ³ ± μ ÒÌ Ê ³ ± μ ÒÌ ³ μ Êα ³ on-line. ±μéμ Ò ³ Éμ Ò ³ Ö μ Î ÒÌ ³ μ Êαμ Ê ³ ± μ - μ³ μ Ò² Î ² Ò ÒÏ. Ì ± ³ Ö Ë ³Éμ ±Ê ÒÌ ³ Ê²Ó μ, μ Ìμ ³ Ö ²Ö μ É ± Êαμ μ μ²ó Ò³ ³ μ³ ±μ²ó±μ ÖÉ±μ ³ ± μ³ É μ, Ê μ É Ö μ ² μ Ò [41], ÌμÉÖ μ μ μ É ²Ó μ É ÒÌ Í É Ö Ò μ±μî ÉμÉ μ É ±-± ³ Ò ±, ²μ Ö Ð μé±²μ ÖÕÐ Ö - É Ê±ÉÊ LOLA [42] μ μ²ö É μ²êî ÉÓ ³ μ Ï μ±μ²μ 20 Ë. Í É Ö μ É ± Î ³-Éμ μìμ Í É Ö É ±-± ³ Ò: μ μ²ó μ ² Êα σ z μ É ³ - μ²ö μ Ê É Ö μ Î μ σ y (. 48), ³ μ²μ ± ²Õ³ μëμ μ³ Ô± μ- μ²ö É μ ² ÉÓ ² Ê Êα [43]. μé² Î μé É ±-± ³ Ò Ò μ É ± Ö ²Ö É Ö ±μ É ±É Ò³ ÔÉμÉ ³ Éμ ³ Ö ² - É ²Ó μ É Êα μ²ó Ê É Ö ² μ μ ÒÌ Ô² ±É μ Ì FLASH (DESY, ƒ ³ Ö) [44]. μ³ ³μ μ μ²ó μ μ ³ μ É ± μ μ²ö É μ ²ÖÉÓ ²Ó Ò ³ Êα σ x. Š ˆ É Î ± ³ Éμ Ò μ É ± Êαμ μ μ² ÕÉ μ μ ÉÓ ³ É É ³ Ê ±μ É ²Ó μ É Ì ±. ³± Ì μ μ Ò² ² μ Òɱ ÉÓ Î É É ²Õ É ² μ μ² μ Ê²Ö ÒÌ ³ Éμ ± Ì,

48 Œ ˆ Š ˆ ƒ ˆŠˆ Š - ˆ Š 497 ±μéμ ÒÌ ÌμÉÖ Ò μ μ Ö É ²Ó μ μ²ó Ê É Ö É ÊÕÐ Ì Ô² ±É μ - ÒÌ ±μ²² Ì ² ÉμÎ ± Ì ˆ. μ² μ μ Ò Ö ³μ ÊÉ ÒÉÓ Ò Í É Ê ³μ ² É ÉÊ. ˆ Š ˆ 1. Smaluk V. Particle Beam Diagnostics for Accelerators. Instruments and Methods. Saarbrucken: VDM Publ., Proc. of DIPAC (European Workshop on Beam Diagnostics and Instrumentation for Particle Accelerators) Walasek-Hohne B., Kube G. A Review of Screen Monitors // Proc. of DIPAC 2011, Hamburg, Œ ±μ ±. Ÿ., ± ³. Œ., ÉμÏ.. Õ³ μëμ Ò. Œ.: ³ Ö, Scheidt B. K. Upgrade of SCRF Fluorescent Screen Monitors // Proc. of DIPAC PM Meshkov O. I. et al. Experimental Comparison of Performance of Various Fluorescent Screens Applied for Relativistic Electron/Positron Beam Imaging // Proc. of DIPAC 2011, Hamburg, Dobert S. et al. Transverse and Longitudinal Beam Diagnostics Using Transition Radiation // Proc. of EPAC 1996, Sitges (Barcelona), Spain, Frisch J. et al. // Beam Measurements at LCLS, BIW08, MOIOTIO02, Lake Tahoe, California, USA. 9. Proc. of CERN Accelerator School. Synchrotron Radiation and Free-Electron Lasers, Brunnen, Switzerland, July 2Ä9, Hofmann A. Theory of Synchrotron Radiation. SLAC, SSRL ACD-NOTE Roncarolo F. Synchrotron Radiation Measurement at the CERN LHC // Proc. of DIPAC 2011, Hamburg, WEOA ŠÊ² μ ƒ.., ± ±.. ˆ μ²ó μ Ì μé μ μ μ ²ÊÎ Ö: μ- ÉμÖ ±É Ò // , Ò Widemann H. Synchrotron Radiation. Berlin; Heidelberg: Springer-Verlag, Sokolov A. A., Ternov I. M. Synchrotron. Radiation. Pergamon Press, Anashin V. V. et al. // Nucl. Instr. Meth. A V P. 420Ä Meshkov O. et al. The Upgraded Optical Diagnostics of the VEPP-4M Collider // Proc. of EPAC 2004, Lucerne, Switzerland. P. 2739Ä Zinin E. I. et al. // Nucl. Instr. Meth V P. 439Ä Coppens J., Luijckx G., Zinin E. // Proc. of EPAC 96, Sitges (Barcelona), Spain, P. 1704Ä1706.

49 498 Ÿ.. ˆ. 20. Berkaev D. et al. VEPP-2000 ElectronÄPositron Collider Commissioning // Proc. of 40th ICFA ABDW, Novosibirsk, Russia, Rogovsky Yu. A. et al. Beam Measurements with Visible Synchrotron Light at VEPP Collider // Proc. of DIPAC 2011, Hamburg, Tordeux M.-A. et al. Ultimate Resolution of SOLEIL X-Ray Pinhole Camera // Proc. of DIPAC 2007, Venice, Italy, Meshkov O. I., Zhuravlev A. N., Smaluk V. V. Multi-Pinhole Camera for Beam Position and Vertical Angle Stabilization // JINST V. 5. P Attwood D. T. Soft X-Rays and Extreme Ultraviolet Radiation Principles and Applications. Cambridge Univ. Press, Brinkmann R. Accelerator Projects at DESY // Proc. of DIPAC 2011, Hamburg, Takano S., Masaki M., Ohkuma H. // Proc. DIPAC 2005, Lyon, France, P TALK.PDF 28. Naito T., Mitsuhashi T. Very Small Beam-Size Measurement by a Reective Synchrotron Radiation Interferometer // Phys. Rev. ST Accel. Beams V. 9, No. 12. P Mitsuhashi T. // Proc. of BIW 2004, Knoxville, Tennessee, USA. P Hanyo H. et al. // Proc. of PAC P Bogomyagkov A. V. et al. New Fast Beam Proˇle Monitor for ElectronÄPositron Colliders // Rev. Sci. Instr V. 78. P Glukhov S. et al. Study of Beam Dynamics during Crossing of Resonance in the VEPP-4M Storage Ring // Beam Dynamics Newslett No Kiselev V. A. et al. Beam Energy Spread Measurement at the VEPP-4M ElectronÄ Positron Collider // JINST No. 06. P ÎÊ μ O. B.. ± Êαμ Ö ÒÌ Î É Í Ê ±μ É ²Ó μ³ ±μ³- ² ± -4 // , º 4(10). C. 690Ä Shintake T. Proposal of Nanometer Beam Size Monitor for e + /e Linear Colliders // Nucl. Instr. Meth. A V. 311, No. 3. P. 453Ä Blair G. A. et al. Proposing a Laser Based Beam Size Monitor for the Future Linear Collider // Proc. of PAC2001, Chicago, USA, Tenenbaum P., Shintake T. Measurement of Small Electron Beam Spots. SLAC-PUB Stanford, USA, ˆ. É μ μ ±μ Î ± ³ Éμ Ô² ±É μ μ-μ É Î ±μ Ì μ μ Ë - ±μ ±Ê Ò³ Ï ³ μ μ ±Éμ Ô² ±É μ É É Î ±μ Ëμ±Ê - μ ±μ μé±²μ ³. É ˆŸ μ μ ±, Scheidt K. Review of Streak Cameras for Accelerators: Features, Applications and Results // Proc. of EPAC 2000, Vienna, Scheidt K. Dual Streak Camera at the ESRF // Proc. of EPAC 1996, Sitges (Barcelona), Spain, 1996.